با نزدیک شدن به فصل سرد سال و بیشتر شدن ناترازی انرژی در کشور، چالش‌های جدی‌تری در صنعت و اقتصاد ایران نمایان شده است.
این ناترازی، به‌ویژه در حوزه گاز و برق، نه‌تنها به دغدغه‌ای بزرگ برای صنایع و تولیدکنندگان تبدیل شده، بلکه زندگی روزمره مردم را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است. با وجود اینکه ایران از بزرگ‌ترین منابع نفت و گاز جهان برخوردار است، علت بروز این وضعیت چیزی نیست جز مدیریت نادرست منابع و نبود برنامه‌ریزی راهبردی. کارشناسان بر این باورند که سوءمدیریت در بهینه‌سازی مصرف انرژی و عدم‌سرمایه‌گذاری کافی در زیرساخت‌ها، از عوامل اصلی بروز این بحران به شمار می‌آید و. اگر روند فعلی ادامه یابد، ممکن است با بحران‌های جدی‌تری مانند تعطیلی صنایع و افزایش بیکاری مواجه شویم. به باور صاحب‌نظران برای رفع این چالش‌ها، نیاز به تعامل و همکاری همه نهادهای مسئول و همچنین جذب سرمایه‌گذاری خارجی داریم. توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و اصلاح فرهنگ مصرف نیز به‌عنوان راهکارهای مؤثر برای کاهش ناترازی انرژی مطرح شده‌اند. در نهایت، ایجاد یک نقشه راه جامع برای مدیریت منابع انرژی می‌تواند به روشن شدن آینده صنعت کشور کمک کند. صمت در این گزارش نظر برخی از فعالان و کارشناسان حوزه صنعت را درباره معضل ناترازی انرژی برای صنایع و راهکارهای پیش‌رو جویا شده که در ادامه می‌خوانید.
پیامدهای ناترازی انرژی در صنعت
ناترازی انرژی یکی از چالش‌های جدی است که مدت‌هاست صنعت کشور با آن روبه‌رو شده و دغدغه‌های را ایجاد کرده است. این مشکل به‌ویژه در فصول سرد سال به‌وضوح نمایان می‌شود و به‌دلیل عدم‌مدیریت درست منابع و برنامه‌ریزی راهبردی، تاثیرات منفی زیادی روی صنایع و زندگی روزمره مردم دارد. با وجود اینکه ایران از بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز جهان برخوردار است، سوءمدیریت در بهینه‌سازی مصرف انرژی و عدم‌سرمایه‌گذاری کافی در زیرساخت‌ها، کشور را با بحران‌های جدی در تامین انرژی روبه‌رو کرده است.
سوءمدیریت در حوزه‌های زیرساختی و بی‌توجهی به بهینه‌سازی مصرف سوخت، از عوامل اصلی ناترازی انرژی به‌شمار می‌آید. افت فشار در میدان‌های اصلی گازی و عدم‌استفاده از فناوری‌های نوین باعث شده ایران به سمت وضعیتی مشابه کشورهای محروم سوق پیدا کند. کارشناسان هشدار می‌دهند اگر این روند ادامه یابد، کشور ممکن است با کسری ۵۰۰ میلیون مترمکعب گاز در روز روبه‌رو شود.
یکی دیگر از پیامدهای ناترازی انرژی، از دست رفتن فرصت‌های طلایی برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز است. کاهش تولید در فازهای مختلف میدان پارس جنوبی نشان‌دهنده نیاز فوری به خرید تجهیزات و بکارگیری فناوری‌های نوین است. بدون حل مسائل مربوط به تامین تجهیزات، کشور به سمت ناتوانی کامل در تولید انرژی خواهد رفت. تعطیلی واحدهای تولیدی و افزایش بیکاری از دیگر پیامدهای نگران‌کننده ناترازی انرژی است. اگر این مشکلات برطرف نشود، بی‌اعتمادی مردم به مسئولان افزایش خواهد یافت. تقویت دیپلماسی اقتصادی برای حل اختلافات با غرب و جذب سرمایه‌های خارجی می‌تواند به توسعه صنعت نفت و گاز کمک کند.
برای رفع ناترازی انرژی، نیازمند تعامل و همکاری همه نهادهای مسئول هستیم. توسعه میادین گازی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و همچنین استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند پایداری انرژی کشور را تضمین کند. اصلاح فرهنگ مصرف از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی نیز ضروری است تا الگوی مصرف گاز بهینه شود. افزایش ذخیره‌سازی گاز برای فصول سرد، یکی دیگر از راهکارهای موثر است. در حال حاضر، ذخیره‌سازی فقط ۳ درصد از نیاز زمستانی را تامین می‌کند که بسیار پایین‌تر از میانگین جهانی است؛ بنابراین افزایش ذخیره‌سازی گاز و توسعه منابع تجدیدپذیر می‌تواند کشور را از بحران ناترازی نجات
دهد.
در نهایت اینکه ناترازی انرژی در ایران یک چالش جدی است که نیازمند توجه فوری و اقدامات مؤثر است. ایجاد یک نقشه راه جامع شامل بهینه‌سازی مصرف، توسعه منابع تجدیدپذیر و جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند آینده صنعت کشور را روشن کند. تنها با همکاری تمامی نهادها و سازمان‌های مسئول می‌توان از پیامدهای اجتماعی و اقتصادی ناترازی انرژی جلوگیری کرده و شرایط را برای رشد پایدار فراهم کرد.
ناترازی انرژی پیامد نبود استراتژی کلان
سیدعبدالوهاب سهل‌آبادی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران و استان اصفهان بر این باور است که ناترازی انرژی به‌دلیل نبود یک استراتژی جامع و هماهنگ بین دولت و بخش خصوصی تشدید شده است. رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در این زمینه به صمت گفت: اگر تمامی نهادها، از دولت گرفته تا بخش خصوصی، به یک نقشه راه مشترک برای مدیریت و بهره‌برداری بهینه از منابع انرژی پایبند نباشند، صنایع کشور بیشترین آسیب را خواهند دید. سهل‌آبادی افزود: رابطه دولت و نهادهای واسط بخش خصوصی باید توسعه یابد تا این مشکلات در حوزه صنعت، پیشگیری شده یا به‌سرعت حل شود.
وی به لزوم ایجاد یک نقشه راه اشاره کرد و افزود: پیشنهاد من این است که این نقشه راه شامل بهینه‌سازی مصرف، توسعه منابع تجدیدپذیر و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی باشد تا بتوانیم آینده تیره صنعت کشور که در سایه ناترازی انرژی حاصل می‌شود را روشن کنیم.
سهل‌آبادی با اشاره به لزوم فرهنگ‌سازی برای مصرف بهینه انرژی، گفت: علاوه بر افزایش تولید، مدیریت مصرف نیز باید در اولویت قرار گیرد. علاوه بر خانوارها، اصلاح الگوی مصرف در واحدهای صنعتی نیز می‌تواند به کاهش ناترازی کمک کرد و از تعطیلی احتمالی کارخانه‌ها جلوگیری کند.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران به پیامدهای ادامه یافتن ناترازی انرژی اشاره کرد و افزود: توجه به نقش فناوری‌های پیشرفته و جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه زیرساخت‌های صنعت نفت و گاز راهکار برون‌رفت از این بحران است. بدون استفاده از فناوری‌های نوین و مدرن‌سازی تجهیزات، ایران قادر نخواهد بود با بحران ناترازی گاز مقابله کند. بهبود شرایط صنعت زمانی مقدور خواهد بود که روابط بین‌المللی ما با دنیا برقرار شود.
فعال حوزه صنعت با اشاره به اینکه باید برای حل این معضل هر چه سریع‌تر اقدام کنیم در پایان تاکید کرد: چالش ناترازی انرژی در ایران، به‌ویژه در فصول سرد سال، زنگ خطری جدی برای آینده صنعت و اقتصاد کشور به‌شمار می‌آید.
سوءمدیریت در بهینه‌سازی مصرف انرژی و عدم‌سرمایه‌گذاری کافی در زیرساخت‌های نفت و گاز، از عوامل اصلی این بحران است. اگر این روند ادامه یابد، کشور با بحران‌های جدی‌تری همچون تعطیلی صنایع، افزایش بیکاری و بی‌اعتمادی عمومی روبه‌رو خواهد شد.
سوءمدیریت عامل اصلی بحران انرژی
سهراب شرفی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت استان فارس نیز درباره وضعیت کنونی ناترازی انرژی در ایران هشدار داد و به صمت اظهار کرد: اگر روند فعلی ادامه یابد، کشور به سطح دسترسی به انرژی در حد روستاهای فقیر کشورهای جهان سوم سقوط خواهد کرد. وی این وضعیت را برای کشوری که از بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز جهان برخوردار است، یک فاجعه مدیریتی توصیف کرد و علت اصلی آن را سوءمدیریت در حوزه‌های زیرساختی دانست. شرفی با تاکید بر بی‌توجهی به بهینه‌سازی مصرف سوخت و افت فشار در میدان پارس جنوبی، ابراز نگرانی کرد و گفت: در صورت تداوم این شرایط، ایران با کسری ۵۰۰ میلیون مترمکعب گاز در روز روبه‌رو خواهد شد. وی افزود: بی‌توجهی به بهینه‌سازی مصرف و عدم‌استفاده از فناوری‌های نوین باعث شده ایران به سمت وضعیت کشورهای محروم سوق داده شود.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت استان فارس همچنین به تعطیلی واحدهای تولیدی و افزایش بیکاری به‌عنوان پیامدهای نگران‌کننده اشاره کرد و گفت: اگر این مشکلات برطرف نشود، در آینده باعث بی‌اعتمادی بیشتر مردم به مسئولان خواهد شد. شرفی بر ضرورت تقویت دیپلماسی برای حل اختلافات با غرب تاکید کرد و افزود: بدون همکاری بین‌المللی و جذب سرمایه‌های خارجی، توسعه صنعت نفت و گاز امکان‌پذیر نیست.
از دست رفتن فرصت‌های طلایی سرمایه‌گذاری
ناصر حاج‌غفاری، عضو هیات رئیسه خانه صنعت، معدن و تجارت استان قم نیز با اشاره به فرصت‌های از دست‌رفته برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز، به کاهش تولید در فاز یک پارس جنوبی اشاره کرد و به صمت گفت: اگر مسائل مربوط به خرید تجهیزات و بکارگیری فناوری‌های نوین حل نشود، کشور به سمت ناتوانی کامل در تولید انرژی خواهد رفت. عضو هیات رئیسه خانه صمت استان قم ادامه داد: به اعتقاد من رفع ناترازی انرژی نیازمند تعامل و همکاری همه نهادها و سازمان‌های مسئول است. وی در ادامه بر توسعه میادین گازی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های صنعت گاز تاکید کرد و گفت: توسعه تولید برق از طریق نیروگاه‌های خورشیدی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند پایداری انرژی کشور را تضمین کند. غفاری یکی از راهکارهای موثر برای کاهش ناترازی انرژی را توسعه منابع تجدیدپذیر و اصلاح فرهنگ مصرف دانست و گفت: با برنامه‌ریزی مناسب می‌توان تولید گاز کشور را روزانه تا ۲۰۰ میلیون مترمکعب افزایش داد و علاوه بر تامین نیازهای داخلی، به صادرات و ارزآوری بیشتری دست یافت.
لزوم فرهنگ‌سازی و بهینه‌سازی مصرف انرژی
عضو هیات رئیسه خانه صمت استان قم به اهمیت فرهنگ‌سازی و مدیریت مصرف از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی اشاره کرد و افزود: اصلاح الگوی مصرف گاز از طریق هوشمندسازی تاسیسات گرمایشی و سرمایشی و تشویق واحدهای صنعتی به کاهش مصرف، می‌تواند به حل مشکل ناترازی کمک کند. فعال حوزه صنعت با اشاره به ضرورت ذخیره‌سازی گاز برای فصول سرد در پایان گفت: در حال‌حاضر ذخیره‌سازی فقط ۳ درصد از نیاز زمستانی کشور را تامین می‌کند، درحالی‌که میانگین جهانی حدود ۱۰ درصد است. افزایش ذخیره‌سازی گاز و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند کشور را از بحران ناترازی نجات دهد.
سخن پایانی
به‌گفته فعالان حوزه صنعت کشور، راهکارهای مؤثری مانند توسعه دیپلماسی اقتصادی، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر و ارتقای فرهنگ مصرف می‌توانند به بهبود وضعیت کمک کنند. اما تحقق این اهداف نیازمند هماهنگی و همدلی تمامی نهادهای مسئول است تا از پیامدهای اجتماعی و اقتصادی ناترازی انرژی جلوگیری شود. کارشناسان و فعالان حوزه صنعت همچنین بر این موضوع تاکید دارند که ناترازی انرژی در ایران به‌ویژه در فصول سرد سال، به یک بحران جدی تبدیل شده که ریشه‌های آن به سوءمدیریت در بهینه‌سازی مصرف و عدم‌سرمایه‌گذاری کافی در زیرساخت‌های نفت و گاز برمی‌گردد. بنابراین گزارش و با توجه به هشدارهای کارشناسان، اگر این روند ادامه یابد، کشور ممکن است با مشکلاتی مانند تعطیلی صنایع، افزایش بیکاری و بی‌اعتمادی عمومی مواجه شود. برای مقابله با این چالش‌ها، نیاز به یک استراتژی جامع و هماهنگ بین دولت و بخش خصوصی احساس می‌شود. در این میان توسعه میادین گازی، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر و اصلاح فرهنگ مصرف نیز از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به بهبود وضعیت کمک کنند. همچنین برقراری روابط بین‌المللی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی از الزامات اساسی برای خروج از این بحران به‌شمار می‌رود. در نهایت، تنها با همکاری و همدلی تمامی نهادها و سازمان‌های مسئول می‌توان از پیامدهای اجتماعی و اقتصادی ناترازی انرژی جلوگیری کرد و آینده‌ای پایدار برای صنعت و اقتصاد کشور رقم زد.