در این مصاحبه اختصاصی با مهدی امینی، نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران، به بررسی وضعیت صنعت در یکی از قطب‌های صنعتی کشور، یعنی استان آذربایجان شرقی می‌پردازیم. امینی به عنوان یکی از چهره‌های شاخص صنعت در ایران، دیدگاه‌های ارزشمندی را در مورد چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی صنعت استان ارائه می‌دهند.
آذربایجان شرقی با داشتن پتانسیل‌های صنعتی بالا، از جمله نیروی کار ماهر، زیرساخت‌های مناسب و موقعیت جغرافیایی استراتژیک، همواره به عنوان یکی از قطب‌های صنعتی کشور شناخته شده است. با این حال، صنعت این استان نیز مانند سایر صنایع کشور با چالش‌هایی جدی مواجه است.
در این گفتگو، به بررسی عمیق‌تر این چالش‌ها، از جمله نوسانات اقتصادی، مشکلات تامین مالی، کمبود نیروی کار متخصص و محدودیت‌های صادراتی پرداخته شده است. همچنین، فرصت‌های پیش روی صنعت استان، از جمله موقعیت جغرافیایی ویژه و وجود صنایع پایه قوی، مورد بررسی قرار گرفته است.
سؤال: با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید، آذربایجان شرقی همواره به عنوان یکی از قطب‌های صنعتی ایران شناخته شده است. در این مصاحبه قصد داریم با بررسی چالش‌ها و فرصت‌های موجود در حوزه صنعت و معدن استان، نگاهی به راهکارهای توسعه این بخش داشته باشیم. در ابتدا، چالش‌های اصلی صنعتگران استان چیست؟ مهم‌ترین موانع پیش روی رشد و توسعه صنایع کدامند؟
مهدی امینی: نوسانات اقتصادی، مشکلات تأمین مالی و دسترسی محدود به تکنولوژی‌های نوین از مهم‌ترین چالش‌های ما هستند. همچنین افزایش هزینه‌های تولید و محدودیت‌های صادراتی از دیگر موانع توسعه صنعت است. کمبود نیروی کار متخصص نیز یکی دیگر از چالش‌هایی است که ما با آن مواجه هستیم.
سؤال: با وجود این چالش‌ها، چه فرصت‌هایی برای توسعه صنایع در استان وجود دارد؟
امینی: موقعیت جغرافیایی ویژه استان به‌عنوان پل ارتباطی با بازارهای اوراسیا و نیروی کار جوان و تحصیل‌کرده از مهم‌ترین فرصت‌های استان است. ما همچنین دارای زیرساخت‌های حمل‌ونقل پیشرفته و صنایع پایه قوی هستیم که ظرفیت رشد و توسعه بالایی را فراهم می‌کنند.
سؤال: نقش بخش خصوصی در توسعه صنعت استان چگونه است؟ آیا دولت از سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی حمایت می‌کند؟
امینی: بخش خصوصی نقش بسیار مهمی در توسعه صنایع استان دارد، اما نیاز به سیاست‌های حمایتی بیشتری داریم. دولت تا حدودی حمایت کرده است، اما تسهیلات مالی و اصلاح قوانین برای تسهیل سرمایه‌گذاری ضروری است.
سؤال: چه اقداماتی برای بهبود فضای کسب‌وکار در استان انجام شده است؟
امینی: در سال‌های اخیر اصلاحات قانونی و تسهیل در صدور مجوزهای صنعتی صورت گرفته که به بهبود فضای کسب‌وکار کمک کرده است. اما همچنان نیاز به کاهش بوروکراسی داریم تا فضای کسب‌وکار شفاف‌تر و روان‌تر شود.
سؤال: وضعیت واحدهای صنعتی استان چگونه است؟ چه تعداد واحد صنعتی فعال هستند و سهم صنایع کوچک و متوسط چقدر است؟
امینی: در حال حاضر بیش از ۵۰۰۰ واحد صنعتی فعال در استان داریم. صنایع کوچک و متوسط بیش از ۴۵ درصد از تولید ناخالص داخلی استان را تشکیل می‌دهند. همچنین سرمایه‌گذاری خارجی در سال‌های اخیر روند مثبتی داشته و سرمایه‌های جدیدی به استان جذب شده است.
سؤال: دستاوردهای صنعت استان در سال‌های اخیر چه بوده است؟
امینی: پروژه‌های بزرگی در حوزه خودروسازی، پتروشیمی، فولاد و توسعه شهرک‌های صنعتی در حال اجرا هستند. این پروژه‌ها کمک شایانی به رشد اقتصادی و صنعتی استان کرده‌اند. همچنین تجهیز کارخانه‌ها به تکنولوژی‌های نوین و ارتقای کیفیت محصولات از دیگر اولویت‌های ماست.
سؤال: چالش‌ها و شکست‌های بزرگ صنعت استان چیست؟
امینی: تحریم‌های اقتصادی، کاهش تقاضای داخلی و افزایش تورم از بزرگ‌ترین چالش‌ها هستند. این عوامل باعث کاهش رشد صنایع شده است و نیاز به اقدامات فوری برای رفع این موانع داریم.
سؤال: چه راهکارهایی را برای بهبود وضعیت صنعت استان پیشنهاد می‌کنید؟
امینی: برای بهبود و توسعه پایدار صنعت استان، باید فرآیندهای اداری را تسهیل کرد، حمایت‌های مالی و اعتباری افزایش یابد و استراتژی‌های بلندمدت برای تقویت زیرساخت‌ها تدوین شود. در زمینه تفویض اختیار وزارت صنعت، معدن و تجارت به خانه‌های صنعت، معدن و تجارت، استان آذربایجان شرقی شرایط خوبی دارد. ادامه این روند، شامل ستاد تسهیل و صدور جواز تأسیس، و حتی امضای جوازها توسط خانه‌های صنعت و معدن بسیار مهم است. این موضوع مشابه با روندی است که اصناف برای صدور و امضای پرونده‌های واحدهای صنفی دارند. همچنین بخشی از وظایف وزارت صمت باید به خانه‌های صنعت تفویض شود، زیرا خصوصی‌سازی و کوچک‌سازی دولت بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی از برنامه‌های اصلی دولت است. ما در این زمینه خواستار اختیارات و قدرت بیشتری هستیم.
سؤال: چشم‌انداز شما برای آینده صنعت آذربایجان شرقی چیست؟
امینی: با وجود چالش‌های اقتصادی کشور، آینده روشنی برای صنعت استان متصور هستیم. فرصت‌های نوآوری و صنایع دانش‌بنیان در انتظار ماست و امیدواریم با رفع موانع موجود، شاهد شکوفایی بیشتری باشیم.