حالِ صنعت ارزآور کشور وخیم است. صنعت فولاد که صد هزار نفر به صورت مستقیم و بیش از نیم میلیون نفر به صورت غیرمستقیم اشتغالزایی دارد، این روزها حال و روز خوبی ندارد.
به گزارش روابط عمومی خانه صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه، به نقل از ایسنا؛ مشکل از آنجا آغاز شد که صنایع فولاد ملزم شدند مواد اولیه خود را از بورس تهیه کنند، آن هم با قیمت بالا و به صورت قطره‌چکانی و از طرف دیگر مجبورند تولیدات خود را با قیمت دستوری و البته بسیار پایین‌تر از قیمت تمام شده در بورس بفروشند. این شرایط که از حدود دو ماه قبل آغاز شده اکنون رو به وخامت گذاشته و باعث شده حیات بیش از ۱۰۰ واحد صنعت فولاد که در حوزه ذوب القائی فعالیت دارند در معرض خطر جدی باشد.
صنعتی که بیشترین آمار اشتغال، ارزش افزوده و ارزآوری را برای کشور دارد و چندین هزار میلیارد تومان سرمایه بخش خصوصی دراین کارخانه‌ها خوابیده و می‌رود که بلااستفاده شود.
برخی از واحدها تعطیل شدند، بسیاری ظرفیت خود را به بیش از نصف کاهش دادند، برخی برای اینکه مجبور نشوند دست رد به سینه کارگران بزنند فعلا تعمیرات را آغاز کردند و برخی تنها برای هفت، هشت روز دیگر مواد اولیه دارند
بزرگترین کارخانه ذوب آهن کرمانشاه نیز مانند همه واحدهای از این دست در کشو وضعیت وخیمی دارد و اشتغال ۱۴۰۰ نفری آن در معرض تهدید جدی قرار گرفته است.
به گفته رئیس خانه صنعت و معدن جوانان استان و رئیس هیات مدیره کارخانه ذوب آهن بیستون کرمانشاه، این واحد و بسیاری از صنایع مشابه دیگر تنها برای چند روز دیگر موا اولیه دارند و با این روند فعلی مجبور به تعطیلی بخش ذوب آهن خود هستند که سایر خط‌های نورد که مواد اولیه آن از شمش تامین می‌شود را نیز به شدت تهدید می‌کند.
جهاندار شُکری، سرآغاز اصلی مشکل صنایع فولاد را الزام به تامین مواد اولیه و فروش همه محصولات در بورس دانست و گفت: اگرچه اعلام می‌شد که هدف از این کار شفاف سازی و کوتاه کردن دست دلالان است، اما در عمل حاصلی بجز قیمت‌گذاری دستوری برای این صنعت نداشته است.
وی ادامه داد: اگرچه بر اساس دستورالعمل و بخشنامه‌ای که وزارت صمت حدود ۱۰ روز قبل اعلام کرده در عمل نباید دخالتی در قیمت گذاری مواد اولیه و محصولات فولاد صورت بگیرد، اما اکنون این دخالت به صورت غیرمستقیم از سوی بورس آغاز شده و قیمت‌ها کاملا به صورت دستوری تعیین می‌شود، در حالیکه ماهیت قیمت کالا در بورس بر اساس عرضه و تقاضا است، اما اکنون چیزی جز قیمت‌گذاری دستوری مشاهده نمی‌کنیم.
این فعال صنعت فولاد با بیان اینکه فرمول اولیه‌ای که قیمت محصولات فولاد از جمله میلگرد و شمش بر اساس آن تعیین می‌شود را قبول داریم، یادآور شد: بر اساس این فرمول ۹۵ درصد قیمت شمش صادراتی فولاد خوزستان ضرب در ارز نیمایی باید ملاک قرار گیرد، اما مسئله اینجا است که ارز نیمایی را به نرخ واقعی محاسبه نمی‌کنند و آن را کمتر از نرخ واقعی در نظر می‌گیرند.
وی معتقد است، اختلاف قیمت حدود دو هزار تومانی ارز نیمایی واقعی و آنچه که محاسبه می‌شود برای هر کیلو در نهایت رقم بسیار بالایی می‌شود و تمام معادلات قیمت‌گذاری محصولات فولاد را تحت تاثیر قرار داده است.
شکری با بیان اینکه هم اکنون قیمت آهن اسفنجی به عنوان مواد اولیه فولاد در بورس هر کیلو ۹۰۰۰ تومان تعیین شده، عنوان کرد: قیمت شمش (که محصول نیمه نهایی است) ۱۲ هزار و ۱۰۰ تومان و تیرآهن ۱۳ هزار و ۱۰۰ تومان تعیین شده که با این قیمت آهن اسفنجی (با پرت ۲۵ درصدی) و قراضه ( به عنوان یکی دیگر از مواد اولیه) و سایر هزینه‌های تولید به هیچ عنوان تولید شمش و سایر محصولات نهایی مانند میل گرد و تیرآهن توجیه ندارد
نکته دیگری که این فعال صنعت فولاد به آن انتقاد داشت این بود که قیمت آهن اسفنجی به عنوان ماده اولیه بر اساس فرمول قیمت گذاری که اکنون برای شمش و محصولات نهایی به کار می‌رود، محاسبه نمی‌شود.
شکری با بیان اینکه اگر قرار است فرمول قیمت گذاری داشته باشیم باید برای تمام محصولات مرتبط با فولاد باشد، گفت: برداشت ما این است که به دلیل آنکه بسیاری از تولیدکنندگان مواد اولیه واحدهای دولتی هستند، این فرمول قیمت‌گذاری شامل حال آنها نمی‌شود، ولی تنها تولیدکننده بخش خصوصی که عمدتا در بخش القایی(ذوب و نورد) هستند را تحت تاثیر قرار داده است.
وی از تبعات این تصمیم‌گیری هم یاد کرد و ادامه داد: با این روند دیگر تهیه مواد اولیه و فروش محصولات نهایی و شمش در بورس برای صنایع ذوب آهن و نورد توجیه اقتصادی ندارد و در حال حاضر حدود دو هزار تومان در هر کیلو زیان آور است.
رئیس هیات مدیره کارخانه ذوب آهن بیستون با بیان اینکه بسیاری از صنایعی که در بخش ذوب آهن و تولید شمش کار می‌کنند با این وضعیت زیان دهی در آستانه تعطیلی قرار دارند، عنوان کرد: برخی از این واحدها تعطیل شدند، برخی تا چند روز دیگر مواد اولیه دارند و برخی نیز زیر ظرفیت کار می‌کنند.
شکری از وجود بیش از ۱۰۰ واحد ذوب القائی در سراسر کشور خبر داد که در آستانه تعطیلی هستند و یادآور شد: صد هزار نفر به صورت مستقیم در این واحدها کار می‌کنند که با بیکاری این جمعیت مواجه خواهیم شد که معیشت ۱۰۰ هزار خانواده ایرانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وی تاکید کرد: چند برابر این تعداد نیز اشتغال غیرمستقیم در صنعت فولاد را داریم که در معرض خطر است.
شکری با بیان اینکه تعطیلی خط تولید شمش و کوره‌ها پیامدها و هزینه‌های سنگینی دارد، گفت: اگر خط تولید این بخش تعطیل شود، راه‌اندازی مجدد آن هزینه بسیار سنگینی خواهد داشت.
رئیس هیات مدیره ذوب آهن بیستون کرمانشاه با بیان اینکه این کارخانه در کرمانشاه نیز وضعیت وخیمی دارد، گفت: هم اکنون با ۵۰ درصد ظرفیت تولید کار می‌کنیم.
شکری گفت: تنها برای چند روز دیگر مواد اولیه و ضایعات داریم که بنا داریم آنها را تولید کرده و اگر چاره ای اندیشیده نشود مجبور به تعطیلی این واحد تولیدی می شویم.
وی با بیان اینکه این کارخانه اکنون از سه شیفت کار وارد فاز تک شیفتی شده، گفت:هم اکنون هر ماه نزدیک به ۲۵ میلیارد تومان فقط در بخش ذوب آهن ضرر می‌دهیم.
شکری افزود: اگر بخش ذوب تعطیل شود دو واحد دیگر جهان فولاد و سیما فولاد نیز تخت تأثیر قرار خواهد گرفت.
وی با بیان اینکه تلاش کردیم فعلا مشکلی برای معیشت کارگران ایجاد نشود، عنوان کرد: البته با ادامه این روند خطر بیکاری ۱۴۰۰ کارگر این کارخانه را تهدید می‌کند.
این فعال صنعت فولاد از این صنعت به عنوان صنعت ارزآور کشور بعد از نفت یاد کرد که ارزش افزوده بسیار زیادی در کشور ایجاد می‌کند و خواستار حمایت مسئولان برای حل این مشکل شد.
وی تاکید کرد : درخواست ما این است که هم نرخ ارز نیمایی واقعی محاسبه شود و هم آهن اسفنجی و مواد اولیه نیز بر اساس همین فرمول قیمت‌گذاری محاسبه شود
این فعال صنعت فولاد رفع این مشکل را نیازمند همراهی بخش‌های مختلف از جمله نمایندگان مجلس، دولت و … دانست و تأکید کرد: با شرایط فعلی که پیش روی صنعت فولاد کشور است کارخانه های فولادسازی تعطیل می‌شوند و بعد از آن با عرضه کم محصول نهایی در بورس، افزایش قیمت را خواهیم داشت که آن موقع با افزایش قیمت، مصرف کننده نهایی متضرر می‌شود.