روش‌های تولید فناوری لعاب
سیدعلی‌اکبر کلانتر، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت استان یزد در گفت‌وگو با روزگار معدن درباره فناوری واحدهای تولید لعاب در کشور عنوان کرد: روش‌های تولید لعاب بر اساس ماشین‌آلات به ۲ گروه تولید با کوره‌های دوار و تولید لعاب با کوره‌های کانتینیوس تقسیم می‌شوند. کلانتر در ادامه با اشاره به این ۲ روش به طور جداگانه بیان کرد: در تولید به‌وسیله کوره‌های دوار، مواد اولیه بر اساس فرمول فریت پس از توزین در داخل میکسر با هم مخلوط شده، به‌وسیله باکت به سمت کوره حمل می‌شوند و پس از اینکه داخل کوره شارژ شدند بر اساس زمان پخت، داخل کوره، ذوب و مخلوط می‌شوند. این قسمت که شامل تنظیم دمای داخل کوره است، به‌وسیله شبکه اتوماسیون یا به طور دستی کنترل می‌شود. وی در ادامه خاطرنشان کرد: دانش فنی کوره‌های دوار و فرآیند تولید در آنها درحال‌حاضر در ایران بومی شده و تعداد زیادی از شرکت‌های تولیدی، قادر به تولید لعاب با کیفیت مطلوب هستند.
رئیس انجمن لعاب و رنگدانه‌های سرامیکی ایران در ادامه، به روش دوم تولید لعاب پرداخت و گفت: در روش تولید لعاب به‌وسیله کوره‌های کانتینیوس برای ذوب از کوره‌های ثابت استفاده می‌شود. مواد اولیه که باید ریزدانه (قطر حداکثر ۵۰-۴۰ میکرون) باشند پس از فرموله شدن و میکس کردن با فشار از سوی اسکروو به داخل کوره شارژ می‌شوند و به وسیله حرارت مشعل به‌تدریج ذوب شده و از طرف دیگر کوره که شیب ملایمی (۱۰ درصد) دارد، خارج می‌شوند. چرخه پخت، با توجه به فرمول آن که حدود ۳ تا ۴ ساعت است و میزان شارژ مواد به وسیله دستگاه سطح‌سنج کنترل می‌شود. مذاب، هنگام خروج از کوره وارد آب سرد شده و به وسیله نوار ویبره از حوضچه، خارج و داخل کیسه‌های یک تنی ریخته می‌شود.
کلانتر یادآور شد: درحال‌حاضر تنها ۴ شرکت در کشور دارای فناوری (تولید پیوسته) بوده و بقیه از فناوری قدیمی کوره‌های دوار استفاده می‌کنند.
فناوری و تولید
رئیس انجمن لعاب و رنگدانه‌های سرامیکی ایران در پاسخ به این پرسش که مزیت فناوری‌های جدید بر قدیم چیست، عنوان کرد: کاهش تعداد نیروی انسانی، اتوماسیون و تثبیت کیفیت محصول، کاهش مصرف انرژی به یک چهارم و صرفه‌جویی قابل توجه در مصرف برخی از مواد اولیه گران‌قیمت وارداتی، کاهش نرخ تمام‌شده محصول و افزایش قدرت رقابت، جزو مزیت‌های فناوری جدید بر قدیم به‌شمار می‌رود.
کلانتر همچنین یادآور شد: بهره‌گیری از فناوری و دانش فنی روز، پایین بودن نرخ بهره بانکی و تورم، هزینه‌های بیمه، تامین اجتماعی و… در کشورهای رقیب سبب می‌شود که بهای تمام شده در این کشورها به نحو قابل ملاحظه‌ای پایین‌تر باشد و چنانچه از سوی تولیدکنندگان داخلی اقدامی نشود، در آینده نزدیک هیچ یک از شرکت‌های دارای فناوری قدیمی، قادر به ادامه تولید نخواهند بود، به تعطیلی کشیده می‌شوند و به ناچار دوباره بخشی از لعاب مصرفی کشور باید از راه واردات تامین شود.
وی ادامه داد: همزمان با آغاز اجرای طرح تحول اقتصادی و افزایش نرخ حامل‌های انرژی که یکی از مهم‌ترین مزیت‌های نسبی تولید در کشور بود، انجمن با همکاری یک شرکت اسپانیایی، مطالعاتی در ارتباط با موضوع تولید لعاب به ۲ روش موجود انجام داد و ضمن ارائه گزارش مقایسه‌ای اقتصادی و فنی فناوری‌های قدیم و جدید به ارائه اعداد و جداول مقایسه‌ای پرداخت.
رئیس انجمن لعاب و رنگدانه‌های سرامیکی ایران ادامه داد: مصرف گاز شهری برای تولید هر تن لعاب در فناوری روز جهان، ۲۵۰ متر مکعب و در فناوری قدیمی ۹۰۰ متر مکعب است یعنی در فناوری روز مصرف گاز ۳ تا ۴ برابر کمتر است. برای مثال می‌توان با ارز ناشی از صرفه‌جویی در گاز مصرفی برای تولید ۱۵۰هزار تن لعاب تولیدی (معادل تولید لعاب یک سال استان یزد) حدود ۳۰میلیون یورو صرفه‌جویی کرد. کلانتر ادامه داد: گفتنی است بودجه ارزی لازم برای خرید ماشین‌آلات و نوسازی دست‌کم ۱۶ واحد تولیدی، هر یک با ظرفیت ۱۵ تا ۲۰ هزار تن در سال در همین حدود است.
وی در ادامه یادآور شد: با توجه به اینکه بیشتر شرکت‌های دارای فناوری قدیمی، واحدهای متوسط هستند و بنیه مالی لازم برای سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در زمینه نوسازی کارخانه‌های خود و ایجاد مراکز تحقیق، توسعه و طراحی را ندارند، نیازمند حمایت‌های دولتی و بانکی هستند. از این رو انتظار می‌رود که دولت ضمن ورود به این موضوع و استفاده از مکانیسم‌های تشویقی نظیر اعطای تسهیلات بانکی بلندمدت وکم‌بهره ارزی و ریالی، اعطای معافیت‌های مالیاتی و… موجبات نوسازی و ارتقای فناوری در این صنعت را فراهم آورد.