حدود یک ماه از اجرایی شدن سیاست بانک مرکزی برای ساماندهی بازار ارز گذشته و با وجود شروع فعالیت سامانه ارزی(نیما)، بازیگران این بازار نتوانسته‌اند چندان جای خود را پیدا کنند. رئیس کل بانک مرکزی از بانکها و صرافی‌ها خواسته تا در جایگاه خود قرار گیرند، اما در سویی دیگر صادرکنندگان و وارد کنندگان در فروش و تامین ارز با مسایلی مواجه هستند.
به گزارش ایسنا، با اعلام سیاست جدید ارزی و اجرایی شدن آن از ۲۱ فروردین ماه، کانال‌های فروش و دریافت ارز تغییر کرد و در مجموع در قالب سامانه ارزی “نیما” گرد آمد. این سامانه، نظام یکپارچه مدیریت ارزی بوده و قرار بر این است تا با فعالیت آن تمامی منابع و مصارف ارزی در یک محل جمع و بر اساس ترجیح متقاضی و اولویت‌های سیاستگذار، عرضه و تقاضای ارز تعدیل شود.
در مجموع در سامانه نیما چهار گروه عمده حضور دارند؛ اول واردکنندگان کالا و خدمات به عنوان متقاضیان ارز، گروه دوم شامل صادرکنندگان کالا و خدمات به عنوان عرضه‌کننده ارز، گروه سومی که واسطه‌گران شامل بانکها و صرافی‌ها هستند و منابع را از سمت عرضه‌کنندگان به متقاضیان هدایت می‌کنند .همچنین گروه چهارمی که نقش ناظر را دارد؛ یعنی سیاستگذار بر اساس پیش‌بینی منابع و مصارف، نرخ، دامنه آزادی نرخ، اولویت‌ها و سقف مصارف را از طریق سامانه کنترل می‌کند. این ورود صادرکنندگان و واردکنندگان است که به چرخش ارز در نیما شکل می‌دهد و موجب انجام معاملات ارزی می‌شود. در این بین بانکها و صرافی‌ها نیز به عنوان واسطه بین دو گروه اول عامل انجام معاملات هستند.
در سیاست جدید ارزی، ورود به بازار برای تامین و یا فروش ارز و البته با هر نرخی غیر از ۴۲۰۰ تومان برای دلار و یا نرخ‌های اعلام شده برای سایر ارزها، ممنوع و قاچاق است و باید از محل سامانه نیما انجام شود. این در حالی است که بعد از اعلام طرح دولت برای ساماندهی بازار ارز تا حدود دو هفته سامانه نیما فعالیت خاصی نداشت و تا رونمایی رسمی از آن زمان صرف شد. حتی بعد از آن نیز تاکنون به روال عادی بازنگشته و آنطور که رئیس کل بانک مرکزی چندی پیش اعلام کرد ادعایی هم در مورد جامع بودن سیاست ارزی وجود ندارد و به تدریج کامل می‌شود.
سیف، در تازه‌ترین جلسه خود با بازیگران ارزی، نشستی با بانکها و صرافان داشته و از آنها به عنوان بازیگران اصلی بازار ارز یاد کرده است و گفته که باید انگیزه کامل از جانب بانکها و صرافی‌ها برای حضور و فعالیت در سامانه نیما داشته باشند. وی البته عملکرد بانکها در مدت گذشته در نیما را تائید کرده و در مقابل انتظارش از صرافی‌ها این بوده که با تحرک بیشتری در این طرح به فعالیت بپردازند.
این در شرایطی است که در سویی دیگر صادرکنندگان و وارد کنندگان، دیگر اعضای اصلی بازار ارز هستند که نسبت به روال موجود رضایت چندانی نداشته و ظاهرا کمتر دیده شده‌اند. گزارش‌های دریافتی ایسنا و گفت‌وگو با برخی گروه‌های اصلی عرضه ارز یعنی پتروشیمی‌ها از این حکایت دارد که آنها برای فروش ارز ناشی از صادرات با مشکلاتی مواجه‌اند؛ به طوری که نمی‌توانند به روالی معمول و آنطور که پیش بینی شده، ارز خود را به بانکها و صرافی‌های تعیین شده بفروشند و موفقیت چندانی برای فعالیت در سامانه نیما نداشته‌اند. صادرکنندگان همچنین از افزایش هزینه خود برای فروش ارز گله داشته و عنوان می کنند که تا پیش از این ارز خود را از کانال صرافی فروخته و یک کارمزد می‌پرداختند، اما اکنون باید برای فروش به بانکها یک انتقال اضافه به بانکها انجام دهند که کارمزد دیگری هم در بانکها از آنها دریافت می‌شود که با توجه به بالا بردن ارقام، هزینه های سنگینی برای آنها به همراه دارد. آنها می‌گویند رایزنی بسیاری برای رفع مسایل موجود و موانع عرضه ارز داشته‌اند و تاکنون شرایط به حالت عادی بر نگشته است. در این شرایط واردکنندگان هم به طور طبیعی برای تامین ارز مورد نیاز خود در این سامانه با مشکل مواجه می‌شوند.
در سویی دیگر سامانه نیما همانطور که بانک مرکزی تائید می‌کند پاسخگوی تمامی نیازهای ارزی نیست و تکمیل آن زمانبر خواهد بود. به هر حال هستند گروه‌هایی که تقاضای ارز آنها تعریف نشده و باید برای تامین آن به بازار آزاد و کانال‌های دیگر ورود کنند. رئیس کل بانک مرکزی وعده داده که در مورد آنها هم احتمالا تصمیم گیری می‌شود، ولی فعلا باید با شرایط کنار آمده و تحمل کنند. در عین حال که تعهدی برای افزایش سهم ارزی وجود ندارد.