آغاز هفته کلیپی در فضای مجازی منتشر شد که افرادی با گرفتن فیلم از تعداد زیادی خودرو خارجی، در خیابانی در بوشهر عنوان می‌کردند با وجود ممنوعیت‌هایی که برای واردات خودرو هست و با توجه به اینکه عده‌ای هنوز نتوانسته‌اند ۲ هزار خودرو وارداتی خود را از گمرک ترخیص کنند، چگونه ۴۰ هزار خودرو (به گفته شخص فیلم‌گیرنده) ۳ بامداد ترخیص و در خیابان آماده ارسال به مقصدهای موردنظر شده است؟ این موضوع از سوی «گسترش صنعت» پیگیری شد.
دبیر انجمن واردکنندگان خودرو این موضوع را به طور کامل رد کرد و یکی از کارشناسان خودرویی تایید و رد این مسئله را منوط به توضیح‌های بخش دولتی ذی‌ربط دانست. در ادامه نیز گفت‌وگویی با مشاور عالی رئیس کل گمرک ایران انجام شد و وی به پاره‌ای از توضیحات پرداخت که در ادامه می‌آید.
اعتراض غیرنمایندگی‌ها
مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو درباره موضوع ترخیص و خروج این حجم از خودرو در گمرک بوشهر گفت: این خودروها تمام فرآیند قانونی برای خروج از گمرک را انجام داده بودند. برای اینکه هماهنگی‌های لازم برای مقصد انجام شود و خودروها وقتی خارج می‌شوند با یکدیگر به تهران برسند آنها را بیرون از بخش ترخیص و انبارهای گمرک نگهداری کرده بودند و سپس شبانه حرکت خود را به سوی مقصد انجام دادند.
وی ادامه داد: اما اینکه اتفاق خلاف قانونی در حوزه ترخیص در گمرک رقم خورده باشد بعید بوده و رد می‌شود. درنتیجه، روی رد این مسئله تاکید دارم.
او درباره چنین موضوعی عنوان کرد: عده‌ای از کسانی که در مسئله واردات فعال هستند و جزو شرکت‌های نمایندگی نیز نیستند به این موضوع اعتراض دارند که چرا شرکت‌های نمایندگی می‌توانند فعالیت داشته باشند اما آنها خیر. درواقع این افراد اعتراض خود را به این شیوه نمایش دادند و در فضای مجازی نیز از آن استقبال شد.
دبیر انجمن واردکنندگان خودرو گفت: اینکه از برخی اسامی استفاده و عنوان کردند رانت اتفاق افتاده هرگز صحت ندارد. این قانون است که شرکت‌های غیرنمایندگی نمی‌توانند واردات خودرو داشته باشند. اگر قانون تغییر کند، موضوع متفاوت می‌شود.
دولت اجازه داد، مجلس رد کرد
دادفر در پاسخ به این پرسش که دلیل ممنوعیت واردات غیرنمایندگی‌ها به چه امری برمی‌گردد، گفت: در ماده ۴ قانون حمایت از مصرف‌کننده آمده است هر کس که می‌خواهد کالای سرمایه‌ای وارد کند باید نمایندگی و خدمات پس از فروش آن کالا را در کشور داشته باشد. این بدین معناست که هر فردی برای واردات هر کالایی باید نخست نمایندگی رسمی شرکت مادر بوده و سپس مقررات موجود در اداره کل اصناف وزارت صنعت، معدن و تجارت را رعایت کرده باشد.
وی ادامه داد: با توجه به شیوه‌نامه‌ای که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری درباره جلوگیری از خروج ارز ابلاغ کردند و سپس اصلاحاتی در شیوه‌نامه‌ها در دی سال گذشته اعمال شد مجلس شورای اسلامی به دولت یادآور شد که این کار خلاف ماده ۴ است و باید از واردات خودرو از سوی غیرنمایندگی‌ها جلوگیری شود. بنابراین امروز واردات از سوی شرکت‌های غیرنمایندگی انجام نمی‌شود. دادفر درباره شیوه واردات خودرو نیز عنوان کرد: امروز تمرکز روی امارات متحده است و به طور تقریبی ۹۵ درصد از واردات خودرو از این کشور انجام می‌شود و آمار کسانی که به طور مستقیم با شرکت مادر در ارتباط برای سفارش و واردات باشند، خیلی کم است.
نهادهای ذی‌ربط دولتی پاسخگو باشند
آرمان خالقی، عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران نیز درباره واقعیت این کلیپ نیز معتقد است برای کسانی که این ویدئو را دیده‌اند واقعیت این فیلم مطرح است؛ نخست اینکه گمرک نمی‌تواند ۲۴ ساعت فعالیت و ترخیص داشته باشد پس چگونه ممکن است ۳ بامداد این تعداد خودرو خارج شود.
وی افزود: از سوی دیگر، نمی‌توانم صحت این فیلم را تایید کنم زیرا ممکن است این تعداد خودرو در ساعت اداری نیز ترخیص شده باشد و به دلیل گرمای روز در آن ساعت به صلاحدید رانندگان و شرکت حمل به سوی مقصد حرکت کرده باشند. موضوع این است که نمی‌توان برای صحت آن اعتباری قائل شد و موضوعی نیست که به طور نمونه، از سوی گروهی حرفه‌ای و رسانه‌ای معتبر تهیه شده باشد. درنتیجه، منبعی برای ارجاع باشد.
او ادامه داد: اما به هر حال پرسش بیننده است که آیا ممکن است این تعداد خودرو وارداتی در کشور آزاد شود؟ احتمال دارد. چرا؟ زیرا ممکن است ایران با کشوری دیگر مانند کره‌جنوبی تبادل اقتصادی داشته باشد، نفت و مشتقات نفتی صادر شود اما به ازای آن، به جای پول، کالایی مانند خودرو وارد شود. این امر شنیده می‌شود. اگر این باشد در واقع تبادل کالا به کالا بین دو کشور اتفاق افتاده است اما اینکه خروج خودروها با مجوز بوده یا خیر، کمرگ باید پاسخ شفاف دهد.
عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران اظهار کرد: معتقدم وقتی موضوع‌هایی از این دست مطرح می‌شود، نهادهای ذی‌ربط دولتی هستند که باید پاسخگو باشند و شفاف‌سازی کنند. باید اطلاعات و اخبار به موقع منتشر شود تا شایعه شکل نگیرد و این اعتماد عمومی خدشه‌دار نشود.
اشاره شد ممکن است این اتفاق در راستای پایاپای و کالابه‌کالا بیفتد اما به طور قطع این امر نمی‌تواند به شکل متفرقه رخ دهد. وی در این باره توضیح داد: نباید این‌گونه باشد که به شکل متفرقه کالایی وارد شود اما این حقیقت دارد که به ازای پول نقد، کالا وارد می‌شود زیرا محدودیت‌های بانکی هنوز رفع نشده است. به طور نمونه، در چین حساب‌های بانکی ایرانیان یکی‌یکی در حال بسته شدن است و تحریم‌ها در این زمینه خود را نشان می‌دهد.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: در نتیجه، ممکن است زیر نظارت نمایندگی رسمی آن برند خودرو کالا وارد شده باشد و شرکت حق نمایندگی خود را می‌گیرد یا ممکن است کس دیگری این کالاها را وارد کند اما صاحب آن دولت باشد. این مطالب در حد شایعه مطرح می‌شود و این مورد از آن موضوع‌هایی است که بهتر است به طور روشن برای مردم بیان شود.
خالقی در پایان تاکید کرد: درباره این فیلم و شبهه‌هایی از این نوع باید مرجعی ذی‌ربط ورود کرده، به طور شفاف مسئله را روشن کند.
۸۰۰ هزار دقیقه برای خروج ۴۰ هزار خودرو
در ادامه، «گسترش صنعت» به سراغ محمود بهشتیان، مشاور عالی رئیس کل گمرک ایران رفت و موضوع را از طریق او پیگیری کرد. وی در توضیح این مسئله گفت: بر اساس بخشنامه‌هایی که دولت داشته که تا این تاریخ اگر کالایی وارد شده به طور کامل ترخیص شود کارها انجام شد. این موضوعی جدید نبوده و پیش‌تر اعلام شده بود. اما به طور قطع عدد ترخیص ۴۰ هزار خودرو نادرست است.
وی ادامه داد: حدود ۲۰۰ خودرو ترخیص شد. بر اساس مقررات، هر تعداد خودرو ثبت سفارش شده پیش از بخشنامه‌ها و مصوبه‌های جدید دولتی مبنی‌بر ممنوعیت ثبت سفارش از سوی غیرنمایندگی‌ها که نیز طبق ماده ۱۱ قانون آیین‌نامه صادرات و واردات بود، اجازه ترخیص
داشتند. بنابراین برای این تعداد بر اساس مقررات، پروانه صادر شده است. وی درباره ادعای ۴۰ هزار خودرو اعلام کرد: اگر ۳ بامداد قرار باشد این تعداد خودرو از گمرک خارج شود با احتساب اینکه هنگام خروج حدود ۲۰ دقیقه معطلی برای انجام برخی کارها وجود دارد عدد بزرگی می‌شود. ۴۰ هزار ۲۰ دقیقه ۸۰۰ هزار دقیقه است و حدود ۳۰ روز زمان نیاز دارد تا این تعداد خودرو از گمرک خارج شود.
بهشتیان در پایان گفت: پروانه الکترونیکی فقط در ساعت اداری صادر می‌شود اما پس از صادر شدن مجوز درها باز است و ممکن است کالاها پس از ساعت اداری خارج شوند چون این اجازه را دارند.