«بخش زیادی از مشکلات تولید و صنعت کشور عوامل برون‌زا هستند که ثابت نبودن قیمت‌ها و مالیات ارزش افزوده از مهم‌ترین دغدغه‌های توسعه تولید و صنعت در کشور به شمار می‌رود.» این گفته‌های محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت نشانگر وضعیت وخیم هزینه‌های تولید در ایران است؛
هزینه‌هایی که اغلب خارج از کنترل مدیران واحدهای صنعتی است و فشار آن باعث شده تا سرمایه‌گذاران چندان رغبتی به ورود به بخش تولید نداشته باشند. فشار عوامل برون‌زا حدود ۸۰ درصد هزینه‌های تولید را تشکیل می‌دهد و همین امر باعث شده تولید در کشور رقابت‌پذیر نباشد و ریسک سرمایه‌گذاری در بخش تولید افزایش پیدا کند. بر همین اساس «گسترش صنعت» به مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر هزینه‌های تولید و ریسک سرمایه‌گذاری پرداخته است.
تسهیلات بانکی و سود مرکب
گران بودن هزینه‌های تامین مالی در کشور شاید مهم‌ترین و اصلی‌ترین مانع سرمایه‌گذاری و کاهش حاشیه سود تولید در ایران به شمار رود. دسترسی به تسهیلات و نرخ بالای آن همواره مورد اعتراض تولیدکنندگان بوده است. در سال‌های گذشته به دلیل بحران‌های اقتصادی واحدهای صنعتی نتوانسته‌اند به موقع تسهیلات خود را بازپرداخت کنند به همین دلیل با توجه به نحوه محاسبه جریمه دیرکرد بازپرداخت تسهیلات از سوی بانک‌ها فشار دوچندانی بر تولیدکنندگان وارد کرده است به نحوی که بسیاری از واحدها به مرز تعطیلی و ورشکستگی رسیده‌اند.
سید عبدالوهاب سهل‌آبادی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران و رئیس اتاق بازرگانی اصفهان در گفت‌وگو با «گسترش صنعت» با تاکید بر اینکه نرخ سود بانکی یکی از موانع بزرگ بر سر راه تولید و رقابت‌پذیری محصولات صنعتی است، گفت: در ظاهر سود بانکی ۱۸ درصد است و هزینه تامین مالی در عمل ۲۳ تا ۲۴ درصد است، نکته قابل توجه اینکه اگر تولیدکننده‌ای نتواند بدهی خود را به بانک پرداخت کند باید بهره مرکب ۴۰ درصدی را بپردازد.
محاسبات بانک‌ها برای گرفتن بهره بانکی شفاف نیست؛ بهره‌های مرکب که خلاف شرع و قانون است از تولیدکنندگان دریافت می‌شود. به‌طورکلی تولیدکنندگان باید تابع شرایط بانکی باشند و نمی‌توانند متمرکز بر امور صنعتی فعالیت کنند.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با بیان اینکه به‌طورکلی هزینه‌های سربار عمده‌ترین مشکل صنایع هستند، گفت: بخش عمده این هزینه سربار مربوط به هزینه‌های بانکی است. علاوه‌بر این، مالیات ارزش افزوده نیز از جمله مسائلی است که هزینه‌های سربار تولید را افزایش داده و بار سنگینی بر دوش تولید گذاشته است.
مواد اولیه
مهم‌ترین و اساسی‌ترین رکن تولید، مواد اولیه است که بخش اصلی تولید را شامل می‌شود. سهم این بخش در هر صنعتی متفاوت است اما با وجود این، اغلب سهم عمده تولید را شامل شده و بخش قابل توجهی از هزینه تمام‌شده کالای تولیدی را نیز شامل می‌شود. از آنجا که نوسانات نرخ کالا و مواد اولیه نیز در ایران بالاست، این موضوع باعث شده واحدهای صنعتی از این منظر بسیار آسیب‌پذیر باشند. عوامل مختلفی بر نرخ مواد اولیه در کشور تاثیرگذار است که با توجه به نحوه تهیه و مصرف آن این هزینه افزایش پیدا می‌کند. عمده مواد اولیه صنایع کشور وارداتی است به همین دلیل نوسانات نرخ ارز بیشترین تاثیر را بر افزایش هزینه‌های تولید می‌گذارد و در عمل قدرت پیش‌بینی نرخ تمام‌شده و برنامه‌ریزی مدیریت هزینه را از واحد صنعتی سلب می‌کند. در این میان نزدیکی محل تامین مواد اولیه، کاهش ضایعات و… می‌تواند بر هزینه‌های مواد اولیه تاثیر چشمگیر داشته باشد. از سوی دیگر، در سال‌های گذشته به دلیل رکود، ظرفیت تولید واحدها کاهش یافته و همین امر موجب شده واحدهای صنعتی نتوانند خریدهای کلان مواد اولیه داشته باشند به همین دلیل از تخفیف خریدهای کلان بی‌بهره مانده‌اند و نوسانات نرخ نیز تاثیر بیشتری بر هزینه‌های مواد اولیه گذاشته است.