آمار مربوط به تعداد تولیدکنندگان لوازم خانگی در کشور به‌خوبی گویای فرصت‌ها و پتانسیل عظیم در این حوزه از صنعت کشور است. پتانسیلی که می‌تواند موجب سرازیر شدن سرمایه‌های داخلی و خارجی به بدنه تولید و اشتغال ملی و آبستن توسعه اقتصادی کشور باشد . اما لازمه تحقق چنین امری طراحی مناسب سازوکار حاکم بر بازار و تسهیل امور تولیدکنندگان است. شناسایی فرصت‌ها و چالش‌های این صنعت در سایه تعامل مناسب با فعالان این حوزه امکان‌پذیر است . به‌همین دلیل با آقای محمد حسین باقری رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران و مدیر عامل شرکت دونار خزر گفت‌وگو کردیم. دونار خزر یکی از تولیدکنندگان موفق داخلی است که با وجود مشکلات موجود در صنعت و رقابت شدید تولیدکنندگان داخلی و خارجی محصولاتی را نیز روانه بازارهای خارج از کشور نظیر عراق و آسیای مرکزی کرده است. باقری اعتقاد دارد آن‌چه موجب بهره‌برداری مناسب از پتانسیل عظیم در این صنعت خواهد شد، ایجاد تقاضای با ثبات و پایدار برای تحریک بخش عرضه و حرکت آن‌ها به سمت تجهیز تکنولوژیک سازگار با تقاضای بازار است. او یکی از عمده‌ترین مشکلات این صنعت را ورود کالای قاچاق به داخل کشور و کاهش تقاضای موثر برای تولیدکنندگان داخلی می‌داند.
در مورد تاریخچه شرکت دونار و روند حرکتی آن توضیح دهید.
شرکت تولیدی دونار در سال ۱۳۸۴ با مدیریت برادران باقری در تبریز فعالیت خود را در عرصه تولید ملی آغاز کرد . اولین تولید ما آبگرمکن گازی و برقی و یخچال خانگی بود و بعد از آن انواع بخاری گازی ، کولرهای آبی نیز به دامنه محصولات تولیدی ما افزوده شد. در سال‌های اخیر به‌منظور تکمیل سبد تولیدی انواع مدل‌های یخچال و فریزر در طرح‌های جدید ، انواع لباسشویی دوقلو و لباسشویی تمام اتوماتیک به تولیدات دونار اضافه شده است. علاوه‌بر این ما برنامه‌هایی برای توسعه ظرفیت تولیدی خود در سال جاری داریم
آیا شرکت دونار در تولید محصولات خود به اشتغال و تولید ملی نیز توجه دارد؟
تقویت تولیدات داخلی و ایجاد بستری برای افزایش اشتغال ملی، همواره یکی از پایه‌های اصلی در سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی شرکت دونار خزر بوده است. در همین راستا شرکت دونار در زنجیره تولیدی خود تا جای ممکن استفاده از تولیدات داخلی را در اولویت قرار داده است. اما باید توجه داشت حتی بهترین تولیدکنندگان نیز در تولید محصولات خود نیازمند واردات برخی قطعات هستند که واردات آن‌ها اجتناب‌ناپذیر است. اکثر فرآیندهای تولیدی شرکت در درون واحد تولیدی انجام شده، فقط در تامین برخی اقلام نظیر ورق‌های آهنی لمینتی و کمپرسور نیازمند واردات قطعات هستیم.
آیا ترافیک شرکت‌های تولیدی در بازار محصولات لوازم خانگی عاملی در جهت کاهش قدرت رقابت‌پذیری تولیدکنندگان از مجرای قیمت تمام شده، بوده است ؟
بله تعداد زیاد تولیدکنندگان در بازار لوازم خانگی با کاهش سطح تقاضای موثر و تیراژ تولیدی می‌تواند عاملی در کاهش بازده کل صنعت و به‌طبع بالا رفتن قیمت تمام شده باشد. اما باید توجه داشت یگانه عاملی که در این شرایط می‌تواند بر کسب سهم بیشتر از بازار تاثیرگذار باشد سطح کیفی محصولات تولیدی است. شرکت دونار با شناخت صحیح نیازهای مشتریان و تلاش در ارائه خدمات پس از فروش سازگار با این نیاز، همواره توانسته سهم خود از بازار محصولات لوازم خانگی را حفظ کرده و حتی رشد تقاضا برای محصولات را نیز تجربه کند. حرکت شرکت در طول این روند بیانگر سطح کیفی مناسب محصولات و توان رقابتی مناسب آن، در این سطح کیفی است. رشد تقاضا برای محصولات ما به حدی است که توسعه دامنه تولیدی در قالب احداث کارخانه‌ای جدید را در دستور کار ما قرار داده است.
سهم شما از بازار چقدر است و آیا برنامه ای برای توسعه تولیدات خود دارید؟
به‌طور کلی حجم بالای واردات کالای قاچاق در بازار لوازم خانگی و تعدد برندهای موجود در بازار، امکان بررسی و برآورد دقیق سهم واحدهای تولیدی از تقاضای موجود را امری دشوار و عملا نشدنی کرده است. اما سطح تقاضای موثر برای واحد تولیدی ما با ظرفیت تولیدی کارخانه انطباق مناسبی داشته و خوشبختانه به واسطه کیفیت محصولات، در سطح قابل قبولی قرار دارد. علاوه بر این در برخی محصولات خوشبختانه تقاضا در سطحی است که محصولات دونار را روانه بازارهای خارجی نیز کرده است. برای مثال محصولات دونار در حال حاضر راهی بازار عراق و آسیای مرکزی نیز می‌شود. به‌طبع تولید محصولات با کیفیت و دریافت سیگنال مثبت از مشتریان انگیزه لازم برای توسعه ابعاد تولیدی را به ما و مجموعه تولیدی دونار می‌دهد. همان‌طور که شرح آن رفت در حال برنامه‌ریزی برای احداث کارخانه تولیدی بوده همچنین دونار در سال جاری محصول جدید خود در قالب تولید ماشین‌لباسشویی را روانه بازار کرده است. این محصول یکی از نمونه‌های ماشین‌لباسشویی با کیفیت و تمام اتوماتیک است که علاوه بر برخورداری از تکنولوژی پیشرفته در آن، به‌‌لحاظ مصرف آب و انرژی نیز در سطح مناسبی قرار دارد. جای دارد این نوید را نیز به مشتریان محصول دونار بدهیم که یخچال ساید بای ساید شرکت نیز تا پایان سال جاری در بین محصولات لوازم خانگی موجود در بازار قرار خواهد گرفت.
مشکلات شما در بخش عرضه و قیمت تمام شده کدامند؟
صنعت لوازم خانگی، صنعتی بسیار پویا با دامنه‌ای وسیع از تغییر در محصولات در طول زمان است. لازمه هم‌حرکتی تولیدکنندگان با نیاز متقاضیان، تجهیز واحدهای تولیدی به تکنولوژی پیشرفته در این حوزه از صنعت است. اقتصاد در مقیاس بیان میکند سطح درآمدی تولیدکنندگان در چنین صنایعی باید به حدی باشد که بتواند هزینه لازم برای تامین این تجهیزات را فراهم کند؛ اما سازوکار حاکم بر بازار داخلی کشور به دلیل مشکلاتی نظیر قاچاق یا مواردی که بر قیمت تمام شده تولیدکنندگان تاثیر گذارند امکان دسترسی تولیدکنندگان به این سطح از بازده را عملا منتفی کرده است. این پدیده یعنی نبود منابع مالی مناسب، موجب فقر تکنولوژیک صنعت لوازم خانگی و کاهش قدرت رقابت‌پذیری آن در مقابل برندهای قدرتمند خارجی شده است. شرکت دونار به تامین تجهیزات تکنولوژیک همواره نگاهی ویژه داشته و تا جای ممکن سعی شده تا محصولات با بهترین تکنولوژی در توان، روانه بازار شود.
جایگاه واقعی این صنعت در اقتصاد کشور کجاست؟ راه کار رسیدن به این نقطه چیست؟
به‌طور حتم می‌توان گفت صنعت لوازم خانگی پس از صنعت خودروسازی جایگاه سوم در صنایع تولیدی کشور را به‌خود اختصاص داده است. این موضوع به‌خوبی نشان‌دهنده پتانسیل بسیار بالای این صنعت در توسعه ملی و اشتغال‌زایی نیروی کار است. پتانسیلی که باید از آن به‌عنوان اهرمی برای رشد اقتصادی کشور و حضور در عرصه بین‌الملل استفاده کرد. لازمه توسعه این صنعت ایجاد تقاضای پایدار و با ثبات است. در سایه تقاضای مستمر، امکان توسعه پایدار این حوزه از صنعت و تقویت اقتصاد کشور از مجرای صنعتی گسترده همچون لوازم خانگی میسر خواهد بود.
انتظارات شما از دولت برای بهبود وضعیت این صنعت چیست؟
یکی از بزرگترین دغدغه‌های تولیدکنندگان در صنعت لوازم خانگی که همگی بر آن اتفاق نظر دارند ورود حجم بالای کالای قاچاق به بازار کشور است. در حالی که تولیدکننده تحت شرایط سخت و با انواع مشکلات، اقدام به تولید وعرضه محصولات میکند، قاچاقچیان بدون انجام هزینه‌های تعرفه‌ای، مالیاتی، ارزش افزوده، بیمه و… به راحتی وارد بازار رقابت با ما شده و به‌طبع به واسطه قیمت محصولات آن‌ها در قیاس با محصولات تولیدکنندگان، سهم زیادی از بازار را به حساب خود واریز می‌کنند. بدیهی است این سهم به‌مثابه وجود ظرفیتی مناسب برای تولیدکنندگان داخلی در این بازار و امکان توسعه این صنعت و در پی آن اشتغال برای متقاضیان بی‌شمار در بازار نیروی کار است.
چشم انداز آتی این صنعت را چگونه ارزیابی می کنید؟
صنعت لوازم خانگی یکی از صنایع با دامنه‌ای وسیع از کالاها و تنوع بسیار بالا در محصولات است. همان‌طور که می‌دانید وجود تقاضای موثر و با ثبات مهم‌ترین عامل در تحریک بخش عرضه اقتصاد و رشد تولید است. عمده محصولات این صنعت کالاهایی مصرفی با عمر محدود هستند و همواره خانوارها برای تسهیل امور روزمره خود به‌دنبال خرید لوازم خانگی جدید هستند. علاوه بر این آمار بیش از یک میلیونی ازدواج که با خود حجم وسیعی از تقاضا برای انواع محصولات را به ارمغان می‌آورد نیز عاملی در بهبود وضعیت تقاضای موثر در این حوزه از صنعت است. اگر دولت اراده لازم برای حمایت از تولیدکنندگان، برطرف کردن مشکلات و موانع تولیدی و حفاظت از آن‌ها در مقابل پدیده شوم قاچاق انجام دهد. تولیدکنندگان نیز قدرت لازم برای بهبود وضع تکنولوژیک خود و تولید محصولات با کیفیت را بدست می‌آورند. تصور می‌کنم در صورت تحقق این امر ما چشم‌انداز بسیار خوبی در این صنعت داشته باشیم.