در ارتباط با توسعه صادرات بحث‌های مختلفی داریم که البته تسهیل همه مشکلات به نظر من با تدابیر دولتی امکان‌پذیر است.
به عنوان نمونه در زمینه حمل‌ونقل ما مشکلات بسیاری داریم؛ حمل‌ونقل در ایران یک فرآیند جاده‌ای و خرده مالک است و نبود یکپارچه‌سازی حمل‌ونقل امروز باعث شده هزینه‌ها به شدت افزایش پیدا کند. در حالی که کشورهای توسعه‌یافته به طور عمده حمل‌ونقل به صورت ریلی است و نظام یکپارچه دارند. حمل‌ونقل جاده‌ای آنها هم با درجه اهمیت کمتر فعالیت می‌کند. البته در این نوع از حمل‌ونقل اغلب شرکت‌های بزرگ و ارزشمند فعالیت دارند. در این باره فکر می‌کنم باید الگوبرداری‌های مناسبی از کشورهای اروپایی داشته باشیم.
مورد بعدی تعرفه‌های گمرکی است که هر روز دستخوش یک سری تغییرات اصولی و گاه غیراصولی می‌شود. اینکه مدام شرایط و قوانین را تغییر بدهند، باعث گیج شدن صادرکنندگان شده و آنها را از مسیر اصلی دور می‌کند. در زمینه جوایز صادراتی هم معتقدم به توسعه صادرات کمک می‌کند و مشکل فعلی نیز همین است که تغییرات پی در پی قوانین را داریم و هر دولتی هم به یک شکل آن را دنبال می‌کند.
نکته سوم رایزنی‌های بازرگانی است که در کشورهای مختلف انجام می‌شود. رایزن‌های اقتصادی وزارت امور خارجه و رایزن‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت که در کشورهای هدف حضور دارند باید کمی فعال‌تر باشند؛ یعنی باید زمینه و امکانات صادرات را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان فراهم کنند. غیر از اینها سفارتخانه‌ها باید نقطه امنی باشند برای صادرکنندگان؛ یعنی اگر یک تولیدکننده در خارج از کشور به دنبال ملاقات با مقامات دولتی در سفارتخانه‌ها بود، خیلی راحت و بدون معطلی بتواند این کار را انجام بدهد. درحال‌حاضر این فضا چندان دوستانه نیست. گاهی دیده شده هموطنان ما در کشورهای دیگر برای دیدار با سفیر یا رایزن‌های ایران، مدت‌ها معطل شده‌اند و حتی در برخی موارد فعالیت‌شان بدون نتیجه مانده است.
به هر حال این موارد اگر رعایت شود، در ادامه به وظایف صادرکنندگان می‌رسیم که آنها نیز باید برخی موارد را رعایت کنند. صادرکننده باید در انجام کارش ثابت‌قدم باشد و کم و کاستی‌ها او را به عقب نبرد. این افراد باید سعی کنند نسبت به قراردادها و تفاهمنامه‌هایی که منعقد می‌کنند، مسئول باشند و به هیچ وجه کیفیت یا کمیت محصول را
تغییر ندهند.
بسته‌بندی محصولات صادراتی امروز شرایط مطلوبی ندارد. بهتر است در این زمینه کمی پیگیرانه‌تر و باسلیقه‌تر عمل کنیم. ضمن اینکه بسته‌بندی‌ها باید با ذائقه و فرهنگ کشور هدف تناسب داشته باشد. این امر به ویژه در زمینه صنایع غذایی باید بسیار دقیق پیگیری شود.
درحال‌حاضر برخی همکاران ما در خانه صنعت و معدن در حال صادرات برخی کالاها و خدمات به امریکا هستند. این یعنی ظرفیت‌های ما برای این امر مهیاست و کالاهای مختلف از جمله مواد غذایی امکان صادرات دارند، اما به شرطی که در زمینه رعایت استانداردهای سختگیرانه بین‌المللی همه جوانب را در نظر بگیریم. امیدوارم در آینده با تقویت بخش بازرگانی در شرکت‌های مختلف و آموزش دقیق بازرگانانی که در امر صادرات فعالیت می‌کنند، بتوانیم سهم خودمان را در بازارهای بین‌المللی افرایش بدهیم.
عبدالوهاب سهل‌آبادی – رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران