یادداشت آرمان خالقی عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت / پول پاشی صرف ، شغلی ایجاد نمی کند!

لایحه بودجه نماد و تجلی تدابیر و سیاست های اقتصادی و بر ملا کننده خواسته های هر دولت است . یعنی اندوخته های اقتصادی و سیاست های ناگفته دولت ها را می توان در بودجه پیگیری کرد. به بیانی دیگر ، ردپای تمام سیاست های اقتصادی دولت در بودجه نمایان است. در خصوص لایحه بودجه سال ۹۸، هر چند ، هنوز نمی توان اظهار نظر قطعی کرد- زیرا تا تصویب نهایی آن در مجلس راه طولانی در پیش است و البته اینکه پیش نویس لایحه قبل از طرح در مجلس به روسای قوای سه گانه ارائه شود نیز کار جدیدی به شمار می رود. اما رییس جمهور گفته این بودجه نگاه به معیشت مردم دارد و هم سو با کم اثر کردن تحریم های ظالمانه است. یک نکته بسیار مهم در این زمینه مغفول مانده و آن اینکه تعریف واحد و مشخص معیشت و رفاه چیست؟
تا زمانی که یک تعریف مشخص از این رفاه ارائه نشود، امکان بررسی آیتم های مورد نظر دولت و مجلس وجود ندارد. ضمن آنکه با توجه به این نقص و ضعف مهم ، معیار و سنجه ای برای اندازه گیری بهبود وضعیت معیشت در پایان سال بودجه ای وجود نخواهد داشت. آنچه مسلم است ، در تعاریفی که از معیشت و رفاه در اقتصاد جامعه شناسی، روان شناسی و هریک از علوم دیگر می شود، تفاوت هایی وجود دارد. با توجه به ابهام موجود، باید معلوم شود کدام تعریف مدنظر است. اگر پیش فرض ما ، تعریف ارائه شده درعلم اقتصاد باشد، بودجه امسال نشانی از بهبود وضعیت رفاهی را در بر ندارد. صرف اینکه بودجه وزارت رفاه بیش از دیگر وزارتخانه ها باشد یا رشد مناسبی نسبت به بودجه سال گذشته ، داشته باشد. به معنی مرفه شدن مردم و عبور از مشکلات رفاهی نیست. به عنوان مثال ، رویکرد انبساطی دولت در پرداخت یکسری تسهیلات به منظور اشتغال زایی و پول پاشی دستاوردی نداشته در حالی که این سیاست همچنان توسط دولت در بودجه ها ، دنبال می شود.
برای سال آینده بودجه قابل توجهی برای توسعه کارآفرینی و اشتغال پیش بینی شده که از این میزان ، سهمی هم برای طراحی و استقرار سامانه جامع آمار و اطلاعات بازار کار است. اما در خصوص تاثیر این هزینه ها بر ساماندهی بازار کار ، اما و اگرهای فراوانی وجود دارد. سیاست دولت ها همواره بر ایجاد شغل همراه با تزریق بیشتر نقدینگی به اقتصاد متمرکز بوده که باعث افزایش نرخ تورم و تشدید شرایط بد اقتصادی مردم شده است.
سوال این است که اگر سیاست های اشتغال زایی با کمک پرداخت بیشتر منابع و تسهیلات کره گشا بوده چرا در سال های گذشته ، اثری از آن دیده نشده است؟ از سوی دیگر ، در این بودجه برای سیاست کاهش فقر مطلق ، ۷ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که معلوم نیست تحت چه برنامه ای به کاهش فقر خواهد انجامید. دولت در سال جاری از طریق بسته های حمایتی به کمک فقرا آمده که در سال آتی نیز ادامه این کار ، محتمل به نظر می رسد.
در حالی که توزیع بسته های حمایتی جز تسکین موقتی درد مردم کم درآمد، پیامدی ماندگار نداشته است. یکی از راهکارهای بهبود معیشتی مردم رشد اشتغال است که از مسیر طرح های عمرانی می گذرد. در بودجه سال ۹۸ ، تنها ۶۲ هزار میلیارد تومان برای این بخش پیش بینی شده که درصد ناچیزی از برنامه های اشتغال زایی را پوشش می دهد و تازه معلوم هم نیست کل این مبلغ به بخش عمرانی ، پرداخت شود. بهبود وضعیت مردم حاصل تغییرات اساسی در تولید، توزیع و بهبود وضعیت اشتغال در کشور است، آنچه از آن می توان به بهبود معیشت یاد کرد؛ باید در اثر تغییر تولید و دیگر شاخص های مرتبط با آن حاصل شود.
با توجه به وضعیت خاص و شرایط ویژه کشور، انتظار است بودجه ای منطبق با این شرایط طراحی شود و تا زمان رفع موقعیت اخیر ادامه پیدا کند. یکی از راهکارهای بهبود معیشت مردم، فعال سازی واحدهای است و فعال سازی این واحدها نیز در گرو خلاصی شان از مشکلات سیستم بانکی و مالیاتی و محقق وعده های دولت در خصوص حمایت های بیمه ای از آن هاست.