مذاکرات این دوره نشست اوپک، هرچند به‌واسطه اعمال تحریم‌های آمریکا بر ایران و ونزوئلا، فشرده و پردغدغه بود؛ اما نتیجه داد و قدرت ایران در اوپک را دوباره به نمایش درآورد.
ایران پیش از آغاز نشست صدوهفتادوچهارم این سازمان، پیشنهاد داده بود تا پایبندی صددرصدی اعضا به توافق همکاری اوپک و غیراوپک برای حفظ تعادل در بازار استمرار یابد. تلاشی که نتیجه آن به بار نشستن دیپلماسی نفتی ایران بود و اعضا با این پیشنهاد موافقت کردند. پیش‌تر بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، اعلام کرده بود که با هرگونه افزایش تولید نفت اوپک مخالف است.
از سوی دیگر پیش از برگزاری این دوره نشست اوپک، ترامپ در تلاش بود با مذاکراتی پشت پرده با عربستان، توافق نکردن برای افزایش تولید و برهم‌خوردن توافق همه‌جانبه بین اوپک و غیراوپک را بر گردن ایران بیندازد و وانمود کند که ایران زیر میز زده است. اما درنهایت چنین نشد. آمریکا که متحد کلیدی عربستان سعودی است، برای افزایش تولید اوپک در آستانه فصل تابستان لابی کرده و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با ارسال پیام‌هایی در توییتر، ناخوشنودی خود را از قیمت‌های بالای نفت ابراز کرده است. عربستان با محکومیت تحریم‌های ضد ایرانی در نشست اوپک مخالفت کرد، ایران هم اجازه اجماع بر سر افزایش سقف تولید اوپک را نداد. در حاشیه نشست، وزیران نفت ایران و عربستان باهم دیدار کردند؛ دیداری که زنگنه آن را موفق ارزیابی کرد.
زنگنه، جلسه را ترک کرد
این اخبار در حالی منعکس‌شده بود که یک روز قبل از برگزاری نشست صدوهفتادوچهارم اوپک، زنگنه به نشانه اعتراض جلسه مشترک نظارت بر بازار اوپک و غیراوپک را ترک کرده بود. البته باید در نظر گرفت که ایران به‌عنوان ناظر در این جلسه حضور یافته بود. با رفتن زنگنه از نشست، نگرانی‌ها برای توافق نکردن افزایش‌یافته بود. او دلیل این کار خود را چنین عنوان کرده بود: «مذاکرات به‌خوبی پیش نمی‌رود». او نسبت به اینکه اوپک به توافقی برسد، تردید داشت.
زنگنه: همان شد که از اول گفتم
وزیر نفت بعد از پایان نشست اوپک در جمع خبرنگاران گفت: «تصمیم اوپک همان حرفی بود که روز اول بر آن تأکید داشتم؛ یعنی حفظ توافق قبلی اوپک.»
به گزارش شانا، زنگنه افزود: «همان‌طور که قبلاً تأکید کرده بودم، توافق اوپک که در نوامبر ۲۰۱۶ حاصل‌شده بود، حفظ شد و معتبر است. فقط تصمیم گرفتیم تعهد بیش از صددرصدی از بازار حذف شود و میزان پایبندی اعضا به توافق به صد درصد کاهش یابد. برخی اعضا که کمتر از سهمیه تولید کرده‌اند، می‌توانند تولید بیشتری داشته باشند. باید دید این تصمیم در عمل چگونه اجرا خواهد شد.» زنگنه اظهار کرد: «همان‌طور که پیش‌بینی می‌کردم، برخی اعضا نمی‌خواستند حرفی علیه آمریکا یا درباره سیاست‌زدایی از بازار نفت بزنند. من این را می‌دانستم و یادآور شدم که این اتفاق ممکن است برای هریک از اعضا بیفتد. می‌دانستم همه از این حرف استقبال نمی‌کنند؛ اما خواستم ثبت شود».
اوپک مدل پیشنهادی ایران را پذیرفت
به گزارش خبرگزاری «مهر» با اجماع اعضای اوپک پایبندی صددرصدی به توافق همکاری اوپک و غیراوپک که نوامبر ۲۰۱۶ حاصل‌شده بود، تثبیت شد. با پایان نشست اوپک در وین، توافق قبلی اوپک مبنی بر کاهش تولید تا سقف یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه همچنان به قوت خود باقی است.
بندهای این توافق به شرح زیر است:
۱- توافق همکاری کشورهای عضو و غیر عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) برای کاهش درمجموع روزانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه‌ای (یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه اوپک و ۶۰۰ هزار بشکه کشورهای غیر عضو اوپک) همچنان معتبر خواهد بود.
۲- اعضای اوپک و غیراوپک در ماه‌های گذشته یک میلیون بیشتر از میزان تعهد خود کاهش عرضه در بازار داشته‌اند و این بدان معناست که به‌جای یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز، ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه کاهش عرضه صورت گرفته است، به‌گونه‌ای که اکنون میزان تعهد و پایبندی آن‌ها حدود ۱۵۰ درصد است.
۳- بنابر تصمیم نشست ۱۷۴ اعضای اوپک، آن دسته از اعضا که در توافق حضور داشته (به غیر از نیجریه، لیبی و ایران) و بیش از میزان تعهد خود کاهش تولید داده‌اند، براساس سهم تعیین شده خود تولید خواهند کرد، به‌گونه‌ای که در این شرایط میزان پایبندی مجموع اعضای اوپک کاهش می‌یابد و به رقم ۱۰۰ درصد (به‌جای ۱۵۰ درصد) می‌رسد.
۴- در صورت عملی شدن این تصمیم، در عمل روزانه یک میلیون بشکه نفت بیشتر وارد بازارهای جهانی خواهد شد که این به معنای افزایش تولید نیست و تنها به منزله پایبندی ۱۰۰ درصدی به توافق همکاری اوپک و غیراوپک است، در همین حال ممکن است امکان روانه شدن همه این یک میلیون بشکه به بازار وجود نداشته باشد و میزان کمتری وارد بازار شود.
۵- اگر یکی از اعضای حاضر در این توافق کاهش تولید قابل توجهی داشته باشد، برای جبران این کاهش تولید با آن کشور مذاکره و در صورت توافق طرف‌ها، جبران این کاستی انجام می‌شود.