“آرمان خالقی” عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در گفتگو با آهننیوز درباره خامفروشی اینگونه میگوید: خامفروشی در دو حوزه مواد معدنی و مواد نفتی تعریف میشود. ما یکسری مواد معدنی داریم که فرصتهای سرمایهگذاری آنها در دنیا موقت است. این مواد ممکن است در اثر تغییرات تکنولوژی آینده مصرفی چندانی نداشته باشند. مثل زغال سنگ و سنگهای تزیینی که در آینده تغییراتی در مصرف آنها ممکن است به وجود آید در حالی که تقاضای چندانی برای آنها نباشد. اما موادی مثل مس و فولاد برای آینده مصرفی و تقاضای آنها فعلاً بازار طولانی مدتی وجود دارد. روی سنگهای تزیینی میشود بحث خامفروشی را مطرح کرد. ولی ممکن است تا چند سال دیگر تقاضا برای آنها وجود نداشته باشد و تبدیل به کالای لوکس شوند. در کالاهایی مثل سنگ آهن باید سرمایه گذاری اساسی و سنگین روی فرآوری و استخراج آنها و ایجاد زنجیره ارزش انجام شود. یا در زنجیره فولاد وقتی از سنگ آهن شروع میکنیم تا به محصول نهایی برسیم باید کل زنجیره را کنار هم جمع کنیم و فنآوری و سرمایهگذاری لازم را داشته باشیم تا صنایع خودرو را به حرکت درآوریم.
وی درباره ریشه عدم توقف قابل توجه خامفروشی طی دهههای اخیر اظهار داشت: در بخش جلوگیری از خامفروشی به نظر میرسد نه توان مالی داشتیم و نه برنامه مشخصی برای آن انجام دادیم. در بحث مکانیابی نیز با مشکل رو به رو شدیم. به طوری که در مناطق کمآب صنعت فولاد را برپا کردیم و دچار چالش شدیم.
وی افزود: در ارزشگذاری که برای سرمایهگذاری برای طرحهای مربوطه انجام دادیم دچار اشتباه شدیم. در سرمایه گذاری خارجی سرمایه گذاران در موضوعاتی مثل تحریمها ورود نکردند و پیشبینیهای ما برای سرمایهگذاری در حوزه صنایع معدنی محقق نشد. همه اینها دست به دست هم دادند که ما نتوانستیم از خام فروشی صنایعی که میدانیم ظرفیت برای آن وجود دارد و خود مصرفکننده آن هستیم استفاده کنیم.
عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران عنوان کرد: حذف معافیت مالیاتی صادرات موادخام که اخیراً دولت وضع کرده است وقتی میتواند تاثیر بگذارد که قیمت موادی که استخراج میکنیم در بحث صادراتی از قیمت جهانی با اعمال این تعرفههای مالیاتی بالاتر رود؛ آن وقت توجیه اقتصادی خود را از دست میدهد. در کالاهایی که فرصت تجاری و اقتصادی آنها ممکن است از بین برود باید تعرفهها را حذف کرد و فضا را باز کرد که صادرات انجام شود و در مواردی که ضرورت ندارد باید تعرفهها را منطقی حساب کرد.
خالقی در پاسخ به این سوال که حمایت از تولیدکنندگان در قالبهای گوناگون تا چه میزان میتواند خام فروشی را کاهش دهد، گفت: وقتی حمایتها را با برنامه انجام دهیم و بدانیم برای هر ماده معدنی چه حمایتی انجام دهیم (این حمایتها تعرفهای، نقدینگی، فنی و مهندسی و ایجاد جذابیت در سرمایهگذاری است) و برای هربخش از مواد معدنی به فراخور ظرفیت آن حمایت انجام دهیم میتواند خیلی کمک کند تا بحث خامفروشی را به حداقل برسانیم. سرمایهگذاریهایی که در حوزه تولید محصولات معدنی انجام میشود، قاعدتاً ما را از خامفروشی دور خواهد کرد.