روابط عمومی خانه صمت ایران به نقل از دنیای‌اقتصاد : دریافت مجوز صنعتی در آذر۱۴۰۰ اوج گرفت. در نهمین ماه از سال۱۴۰۰ تعداد ۴هزار و ۱۷۰فقره مجوز تاسیس از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر شده که در طول پنج‌سال اخیر بی‌‌‌سابقه است؛ این در شرایطی است که دو نیروی تورم و ابهامات غیراقتصادی کماکان بر سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به فعالیت در بخش صنعت فشار می‌‌‌آورند.
بی‌‌‌میلی به سرمایه‌گذاری
شواهد موجود نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران بعد از بی‌‌‌میلی به سرمایه‌گذاری در صنعت طی ماه‌‌‌های میانی سال حد فاصل تیر تا آبان، در آذر۱۴۰۰ تغییر مسیر داده و بیش از همیشه مجوز دریافت کردهاند. بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد وزارت صمت از سال ۱۳۹۶ تاکنون در آذرماه هرگز این تعداد مجوز تاسیس را صادر نکرده است.
نکته جالب اینکه صدور این تعداد مجوز در سال‌جاری هم کم‌‌‌‌‌‌سابقه بوده و جز در خردادماه ۱۴۰۰در هیچ ماهی این میزان مجوز صادر نشده است. بررسی روند صدور مجوز تاسیس صنعتی در ۹ماه ۱۴۰۰ و مقایسه آن با سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ نشان می‌دهد کشور در ۹ماه منتهی به آذر ۱۴۰۰ در قله صدور مجوز تاسیس قرار دارد.
صدور ۲۹هزار و ۴۵۸فقره مجوز در این دوره زمانی گویای رشد ۵/ ۵درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل است. این روند برای پروانه بهرهبرداری نیز مشابه است و گویای رشد ۹/ ۴درصدی صدور این نوع از پروانه و ناظر به تقویت انگیزه تکمیل واحد صنعتی در ۹ماه منتهی به آذر۱۴۰۰ نسبت به دوره مشابه سال قبل است. کل تعداد پروانه‌‌‌های بهرهبرداری در مدت مورد اشاره در سال ۱۳۹۹، ۵هزار و ۱۲۲فقره بوده که در ۹ ماه منتهی به آذر۱۴۰۰ به ۵هزار و ۳۷۵فقره رسیده است.
بیشترین میزان صدور مجوز
آمارهای وزارت صمت از میزان صدور پروانه بهرهبرداری نشان می‌دهد بیشترین میزان صدور مجوز در این ماه طی پنج‌سال اخیر در آذر ۱۴۰۰ صادر شده است؛ موضوعی که با رشد چشمگیر صدور جواز تاسیس همسو است. علت رشد همزمان این دو متغیر در آذر ۱۴۰۰ دقیقا مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد سه عامل در آن دخالت دارد. «تداوم مذاکرات و تقویت شانس احیای برجام»، «کاهش نوسانات انرژی و تقویت تزریق برق و گاز به صنعت در انتهای پاییز» در کنار «بهبود سطح صادرات و فروش خارجی» سه مساله‌ای هستند که با کنار هم قرار دادن آنها می‌‌‌توان تا حدی دلیل انگیزش سرمایه‌گذاران برای دریافت مجوز و خیز تکمیل واحدهای صنعتی را در آذر۱۴۰۰ از دریچه آنها دریافت.
بررسی دقیق‌‌‌تر وضعیت کشور در زمینه صدور مجوز تاسیس و پروانه بهرهبرداری نشان می‌دهد در ۹ماه منتهی به آذر۱۴۰۰ سرمایه پیش‌بینی‌شده برای مجوزهای تاسیس و اشتغال ناشی از آنها صعودی بوده است. اعدادی که در آذر۱۴۰۰ به دست آمده بالاترین نرخ‌های سرمایه مجوزهای تاسیس و اشتغال ناشی از این مجوزهاست.
در این دوره زمانی ۹ماهه سرمایه‌گذاری پیش‌بینی‌شده ناشی از مجوزهای تاسیس صادرشده به ورای ۹۶۵هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل موجب رشد ۸/ ۱۴۵درصدی شده است. این رشد عظیم در حالی به ثبت رسیده که در میزان اشتغال پیش‌بینی‌شده ناشی از این مجوزها شاهد رشد ۴/ ۱۳درصدی هستیم که از به هم خوردن تعادل میان سرمایه‌گذاری و اشتغال حکایت دارد.
تورم
عامل اصلی چنین عدم‌تعادلی تورم است که در دهه اخیر به‌شدت صعودی و موجب شده ایجاد هر شغل صنعتی ناشی از این مجوزها هر سال گران‌تر از سال قبل باشد. بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد در حالی که رقم موردنیاز برای ایجاد یک شغل صنعتی در سال ۱۳۹۶ حدود ۳۶۰ میلیون تومان بوده، در سال ۱۴۰۰ این عدد به یک‌میلیارد و ۳۵۰میلیون تومان رسیده که از چهاربرابر شدن هزینه ایجاد شغل در بخش صنعت طی تنها پنج‌سال حکایت دارد. چنین فشاری وقتی در کنار سایر عوامل مخرب در بخش صنعت به بنگاه‌‌‌های تولیدکننده وارد می‌آید، توان کشور در اشتغال‌زایی برای خیل عظیمی از جوانان تحصیل‌کرده و جویای کار کاهش می‌یابد. براین مبنا می‌‌‌توان تورم افسارگسیخته سال‌های اخیر را قاتل تشکیل سرمایه و مانع بزرگ افزایش اشتغال بخش صنعت نامید.
در ماه‌‌‌های گذشته در خلال بررسی گزارش‌‌‌های صدور مجوزهای تاسیس صنعتی، «دنیای‌اقتصاد» به این موضوع اشاره کرد که به میزانی که ابهام در اقتصاد افزایش یافته، فاصله تعداد مجوزهای صادره و طرح‌‌‌های در دست بهرهبرداری با صدور پروانه‌‌‌های بهرهبرداری افزایش یافته است.
بررسی دوباره آمارهای پنج‌سال اخیر (۱۴۰۰ -۱۳۹۶) حد فاصل فروردین تا آذر هر سال نشان می‌دهد کشور هم‌‌‌اینک در قله دریافت مجوز بهرهبرداری قرار دارد؛ موضوعی که به نظر می‌رسد ناظر به افزایش میزانی از سرمایه‌گذاری صنعتی با هدف استفاده از فرصت‌‌‌های اقتصادی پیش رو است. در دوره زمانی مورد اشاره، تنها در ۹ماه منتهی به آذر۱۴۰۰ بوده که آمار صدور پروانه بهرهبرداری از ۵هزار و ۳۰۰فقره بالاتر رفته و به ۵هزار و ۳۷۵فقره رسیده است.
این عدد برای دوره مدنظر در سال ۱۳۹۹ معادل ۵هزار و ۱۲۲فقره، برای سال ۱۳۹۸ معادل ۴هزار و ۶۹۲فقره، برای سال ۱۳۹۷ معادل ۴هزار و ۲۸۷فقره و برای سال ۱۳۹۶ معادل ۴هزار و ۱۲۵فقره بوده است. در همین خصوص، بررسی‌های«دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد میزان اشتغال‌زایی ناشی از پروانه‌‌‌های بهرهبرداری هم صعودی بوده است.
در ۹ماه منتهی به آذر۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال قبل، این عدد رشد ۷/ ۱۵درصدی را تجربه کرده است. با این‌حال در مدت مورد اشاره حد فاصل سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰، شاهد رشد ۶۳درصدی هستیم که به معنی افزایش تکمیل و افتتاح طرح‌‌‌های اشتغال‌زا در سال ۱۴۰۰ و البته سال ۱۳۹۹ است. در این دوره زمانی یعنی ۹ماه اول سال حد فاصل فروردین تا آذر، میزان اشتغال‌زایی در نتیجه پروانه‌‌‌های بهرهبرداری روند جالبی را طی کرده است.
برای نمونه در سال ۱۳۹۶ در این بازه ۶۹هزار شغل، در سال ۱۳۹۷ معادل ۷۷هزار شغل، در سال ۱۳۹۸ معادل ۷۵هزار شغل، در سال ۹۹ معادل ۹۸هزار شغل و در سال ۱۴۰۰ معادل ۱۱۳هزار و ۹۹۷شغل ایجاد شده که موید جهش اشتغال‌زایی در دو سال اخیر در بخش صنعت در نتیجه تکمیل پروژه‌‌‌های نیمه‌تمام بوده است. این وضعیت کمابیش مشابه روندی است که در مجوزهای تاسیس حادث شده است.
به طور کلی و با لحاظ جمیع جهاتی که از سیر صدور مجوزهای تاسیس صنعتی دریافت می‌شود، می‌‌‌توان ادعا کرد سال ۱۴۰۰ سه چهره کاملا متفاوت داشته است. در بخش اول متاثر از روند رو به رشد صنعت در سال ۱۳۹۹، تمایل به افزایش سرمایه‌گذاری و اخذ مجوز تاسیس تا اواخر خرداد ۱۴۰۰ صعودی بوده است. در عین حال در نتیجه چهار عامل، امیدواری به آینده صنعت کمرنگ شده است.
این عوامل به ترتیب شامل «فشار به صنایع از ناحیه بی‌‌‌برقی و کمبود انرژی»، «نوسانات سیاسی و تغییر دولت»، «ابهامات سرمایه‌گذاران ناشی از آینده برجام و تنش‌‌‌های خارجی» در کنار «نوسانات ارزی و رشد تورم» هستند که حد فاصل تیر تا آبان، زمینه افول میزان دریافت مجوز تاسیس یا ثبات نسبی آن را فراهم کردهاند. در ماه آذر با رشد قابل‌توجه صدور جواز، مسیر دیگری پیش روی سرمایه‌گذاران صنعتی قرار گرفته و ظاهرا آنان را به آینده امیدوار کرده است.