وزیر صنعت، معدن و تجارت بارها در مصاحبه‌های خود برای پویش حمایت از کالای ایرانی، بحث نوسازی صنایع را به عنوان کلیدی‌ترین راهکار معرفی کرده، اما با وجود اینکه ۴۰ روز از سال ۹۷ گذشته است هنوز تکلیف این طرح مشخص نیست و مدیر طرح اعطای کمک‌های فنی و اعتباری این وزارتخانه در پیگیری خبرنگار «کسب‌وکار» اعلام کرد: «برنامه خود را به هیات دولت ارائه کرده‌ایم و منتظر تصویب آن هستیم.» این در حالیست که به گفته برخی فعالان صنعت، وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکنون هیچ برنامه‌ای در این بخش ارائه نکرده است.
به گزارش «کسب‌وکار»، طبق برنامه ششم توسعه هر ساله باید بیش از ۵ درصد صنایع کوچک و ۵ درصد صنایع بزرگ تسهیلات نوسازی دریافت کنند. این در حالیست که در سال ۹۶ با آغاز برنامه تا پایان سال حدود ۵ هزار و ۷۰۰ واحد صنعتی ثبت‌نام کرده بودند که از این تعداد ۱۲۵۰ واحد به بانک‌ها معرفی شدند و ۱۹۵ مورد تسهیلات دریافت کردند که در مجموع ارزش تسهیلات ۶۵۰ میلیارد تومان بود. محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت پایان سال گذشته در واکنش به شکست طرح نوسازی گفته بود: این طرح شکست نخورده و برای سال ۹۷ نزدیک به ۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان تسهیلات پیش‌بینی شده است.
نوسازی منتظر تصویب هیات دولت
مدیر طرح اعطای کمک‌های فنی و اعتباری به صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت در گفتگو با «کسب‌وکار» درباره روند اجرای طرح نوسازی در سال ۹۷ گفت: در حال حاضر برنامه چگونگی اجرای طرح به هیات دولت داده شده و اگر در کمیته زیربنایی مصوب شود جزئیات آن را اعلام خواهیم کرد و نمی‌توانم زمان اجرای طرح نوسازی را پیش‌بینی کنم. علیرضا هادی با بیان اینکه همه بخش‌های اولویت‌دار صنایع در طرح نوسازی در نظر گرفته شده است، افزود: براساس برنامه‌ای که پیش از این وزیر صنعت، معدن و تجارت به دولت ارائه کرده بود واحدهای نساجی و پوشاک، صنایع سلولزی، صنایع دریایی، صنایع غذایی و دارویی و بهداشتی، نیروی محرکه خودرو و ریل با تاکید بر قطعه‌سازی، معدن و صنایع معدنی، برق و الکترونیک و لوازم خانگی از مهم‌ترین بخش‌های معرفی‌شده در برنامه نوسازی است.
او با تاکید بر اینکه محدودیتی برای صنایع در طرح نوسازی نیست، افزود: این طرح شامل همه واحدهای کوچک و بزرگ است زیرا صنایع بزرگ محرکی برای صنایع کوچک است و می‌تواند در چرخه تولید و تقاضا را فعال کند.
مدیر طرح اعطای کمک‌های فنی و اعتباری به صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به این سوال که «چرا وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکنون برنامه یا نیازسنجی برای اجرای طرح نوسازی ارائه نکرده است؟» گفت: همه رشته فعالیت‌هایی که گفته شده در سازمان‌های توسعه‌ای ایدرو و ایمیدرو و همچنین شرکت شهرک‌ها بررسی شده‌اند و در برنامه‌ای که به هیات دولت ارائه شده با جزئیات آمده و دیدگاه این سازمان‌ها اعلام شده است، به طوری که شرکت شهرک‌های صنعتی به دنبال اجرای برنامه نوسازی کلینیک‌های کسب‌وکار را مطرح کرده است. هرچند هنوز تصویب نشده، اما اگر این طرح شهرک‌های صنعتی اجرا شود مورد به مورد واحدها بررسی می‌شوند که آیا مشکل آنها نیاز به بازار است یا خیر. همچنین وضعیت نیروی انسانی، ساختار سرمایه‌ای و مدیریتی شرکت ارزیابی می‌شود؛ ازاین‌رو امیدواریم طرح نوسازی در سال ۹۷ و تا پایان برنامه ششم توسعه به صورت مستمر پیگیری و اجرا شود.
او در پاسخ به این سوال که «پیش‌بینی شما برای سال ۹۷ با توجه به تجربه طرح نوسازی در سال ۹۶ چیست؟» گفت: در حال حاضر نمی‌توانم قضاوت زودهنگام کنم که آیا خوب اجرا خواهد شد یا نه، اما اگر هیات دولت برنامه را مصوب کند به احتمال زیاد برنامه خوب پیش خواهد رفت.
طرح نوسازی بدون برنامه است
وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان یکی از متولیان حمایت از کالای ایرانی بحث نوسازی را به عنوان مهم‌ترین برنامه خود در این بخش معرفی کرده، اما تاکنون عملکردی در این بخش دیده نشده است.
یک عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در گفتگو با «کسب‌وکار» درباره روند اجرای طرح نوسازی در کشور گفت: طرح نوسازی بخشی از استراتژی توسعه صنعتی است و امروز تنها یک بار ابلاغیه مطرح شده و وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز تاکنون برنامه‌ای برای نوسازی ارائه نکرده است.
آرمان خالقی با تاکید بر اینکه ما قرار نیست به هر قیمتی هر صنعتی را نوسازی کنیم، افزود: در حال حاضر چگونگی اجرای نوسازی و اینکه چه صنایعی باید در چه منطقه‌ای نوسازی شوند، از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام نشده، در حالی که باید صنایع آب‌بر، صنایع انرژی‌بر و مکان‌سنجی آنها در کل کشور تعیین می‌شد. از طرف دیگر وزارت صنعت، معدن و تجارت باید تلاش کند تا برای نوسازی صنایع برای بنگاه‌ها تخفیف مالیاتی، یارانه تسهیلات و… بگیرد. او با بیان اینکه در ترکیه پس از ۵ تا ۷ سال خط تولید را تعویض می‌کنند، اظهار کرد: در کشور ترکیه به دلیل اینکه در عرصه جهانی رقابت می‌کند نوسازی در بازه زمانی کوتاه انجام می‌شود، اما در ایران اینگونه نیست، چراکه صنعتگران به نوسازی عادت نکرده‌اند. در یک مقطعی برخی از این صنعتگران تجهیزات دست دوم از اروپا خریدند و با فناوری ۲۵ سال قبل جایگزین کردند و رقبای خود را پشت سر گذاشتند و به آن بسنده کردند. به همین دلیل امروز فرهنگ رقابت در فناوری برای صنایع ایران وجود ندارد.
خالقی با بیان اینکه وزارت صنعت باید کلینیک‌های تخصصی تشکیل دهد، افزود: در حال حاضر در واحدهای کوچک اطلاعات دقیقی درباره بازار و… وجود ندارد یا سرمایه کافی برای استفاده از مشاوران و… ندارند و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید با تشکیل کلینیک‌ها در این بخش فعال شود. هرچند در بعد کلان نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت باید آماری از وضعیت صنایعی که نیاز به نوسازی دارند و واحدهایی که در سال آینده به آمار قبلی اضافه می‌شوند، داشته باشند. از طرف دیگر سطح نوآوری این واحدها را ارزیابی کند و براساس اولویت‌بندی و درصد نوسازی این آمارگیری را طبقه‌بندی کند. همچنین باید منابع مورد نیاز برای نوسازی این صنایع را تامین و به صورت تفکیک در همه بخش‌ها اعلام کند، چراکه امروز صنایع نه تنها خط ضایعات بالایی دارند، بلکه محصولات بی‌کیفیت نیز تولید می‌کنند. با این شرایط وزارت صنعت، معدن و تجارت تنها در بخش تامین مالی نوسازی فعال شده و آن هم به خوبی اجرا نشده است.
قائم مقام دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجاردرباره اینکه چرا وزارت صنعت، معدن و تجارت در برنامه‌های خود موفق نیست، گفت: برنامه وقتی قابل اجراست که تمام ارکان در تدوین آن مشارکت داشته باشند، اما برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت به تنهایی و پشت درهای بسته تدوین می‌شود. به همین دلیل نتوانسته این برنامه‌ها را اجرا کند. این مساله نه تنها در درون وزارت صنعت، معدن و تجارت به درستی اجرا نمی‌شود، بلکه در بیرون سازمان نیز هماهنگی برای اجرا به وجود نمی‌آید زیرا سازمان‌های دیگر خود را متعهد به اجرای آن نمی‌دانند.
عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت درباره ضرورت اجرای نوسازی گفت: بعد از تحریم‌ها با رکودی که در بازار صنایع و افزایش قیمت ناشی از تورم وجود داشت به همراه ضعف در تامین مالی باعث شد صنعتگران نتوانند نوسازی کنند و روز به روز صنعت ایران فرسوده‌تر شد؛ ازاین‌رو امروز باید امکاناتی فراهم شود تا صنعتگران بتوانند ماشین‌آلات مورد نیاز خود را تامین کنند. بسیاری از کشورها این تجهیزات را در اختیار ما نمی‌گذارند یا به دلیل محدودیت مبادلات بانکی هزینه این نوسازی بسیار بالا می‌رود. حال اگر از تجهیزات ساخت داخل استفاده کنیم بخشی از تجهیزات آن نیازمند واردات خاص است که در نهایت هزینه نوسازی باز هم بالا می‌رود.