بخش‌خصوصی در انتظار دیدار با اتابک

«جهان‌صنعت»- سید‌محمد اتابک در پایان مردادماه امسال و با کسب رای موافق ۲۳۱ نماینده از میان ۲۸۸ نماینده مجلس شورای اسلامی به‌عنوان وزیر صمت دولت جدید انتخاب شد. حدود ۱۲۰‌روز از انتصاب او به این سمت می‌گذرد؛ ۱۲۰‌روزی که در آن صنعت کشور با چالش‌ها و مسائل متعددی رو‌به‌رو شده که جدید‌ترین آنها که دست‌کمی از یک بحران برای صنعت نداشته، بحث ناترازی‌ها در حوزه انرژی و قطع ناگهانی برق و گاز است.
بسیاری از فعالان صنعتی عملکرد این روز‌های وزارت صمت را در مقابل وزارت نیرو دارای تاثیر کافی نمی‌دانند و دست به انتقاد زده‌اند. موضوع دیگری که از گفته‌های خود وزیر جدید نشأت گرفته بود و جمع کثیری از مردم را چشم به انتظار رویکرد جدیدی از وزارت صمت کرد، مساله خودرو بود که گویا در حال تبدیل به یک نام ثابت در میان مشکلات کشور است. خصوصی‌سازی همواره در سال‌های گذشته به‌ یکی از شعار‌های ثابت مسوولان تبدیل شده است؛ امری که متاسفانه تا به اینجای کار بیشتر یک وعده زیبا بوده است تا یک رویکرد اجرایی و عملی. وزیر جدید همچنین بارها درباره حذف قیمت‌گذاری دستوری و حرکت به‌سمت سیاست‌های منطقی‌تر سخن گفته است.
اولین انتقاد جدی
شاید در ۱۲۰ روز نتوان انتظار یک دگرگونی گسترده را در حوزه پیچیده و دشواری مانند صنعت داشت اما این مدت برای دست‌کم یک ارزیابی اولیه، بازه زمانی مناسبی به نظر می‌آید. «جهان‌صنعت»‌ در گفت‌‌و‌گو با سید‌مجتبی رضوی، نایب‌رییس خانه صنعت کشور به بررسی عملکرد وزیر جدید در چهارماه گذشته پرداخته است‌.
رضوی گفت: اولین انتقادی که تا به اینجای کار به عملکرد وزیر جدید وارد است را می‌توان عدم برگزاری یک نشست با تشکل‌های بخش‌خصوصی دانست. این یعنی تا به اینجای کار تشکل‌ها و فعالان بخش‌خصوصی نتوانسته‌اند انتقادات و پیشنهادات خود را به گوش مسوولان برسانند و نقش اثرگذاری را که از آنها انتظار می‌رود، ایفا کنند.
مسائل باز روی میز
نایب‌رییس خانه صنعت ادامه داد: خانه صنعت و معدن کشور که می‌توان آن را بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین تشکل صنعتی کشور دانست تا به اینجای کار موفق به برگزاری نشست مشترک با معاونان و مشاوران وزیر جدید نشده است. از نظر من این امر نشان از شرایط این روز‌های کشور و مسائل باز روی میز است که تمام انرژی بخش اجرایی را درگیر خود می‌کند و دیگر مجالی برای برنامه‌ریزی و تدوین استراتژی‌های جدید را به آنها نمی‌دهد. این امر نیازمند یک مدیریت ویژه است تا بتوان علاوه‌بر حل موضوعات روز، اهداف تعیین‌شده وزارتخانه را هم پیش برد. این موضوع درباره معاونت‌ها بیشتر صدق می‌کند و نقش آنها در پیشبرد اهدافی که جناب وزیر از همان ابتدای شروع به کارشان در مجلس عنوان کردند، اهمیت حیاتی دارد. متاسفانه در این زمینه تا به اینجای کار با توجه به محدودیت زمانی کمک‌هایی صورت گرفته و موفقیتی حاصل نشده است.
جای خالی بازدیدهای استانی
رضوی افزود: مورد بعد بحث بازدید از استان‌هاست که تا به اینجای کار جناب وزیر برای آن برنامه خاصی نداشته‌اند و متاسفانه اکثر استان‌ها و فعالان اقتصادی آنها از ملاقات و بیان مشکلات و خواسته‌هایشان به صورت رودررو محروم شده‌اند. این امر از جهت لمس واقعیت‌های موجود در حوزه‌های صنعتی و معدنی کشور اهمیت فراوانی دارد و مهم است که وزیر خود مستقیما شاهد و ناظر به اوضاع باشد.
نایب‌رییس خانه صنعت گفت: متاسفانه در بحث ناترازی‌ها تا به اینجای کار آنقدر که از سمت تشکلات صنعتی شاهد فعالیت و مطالبه‌گری بودیم از سمت وزارتخانه نبودیم و اتفاقا یکی از ارکانی که درخصوص قیمت‌گذاری بر مبنای ماده ۳ قانون رفع موانع حوزه صنعت برق وظیفه‌دار قیمت‌گذاری در بحث انرژی و حق ترانزیت هستند، نماینده وزارت صمت است؛ اعتراضات واحدهای صنعتی درخصوص علت افزایش و تعمیم حق ترانزیت به واحدها دارای دیماند و قرارداد بالای یک مگابایت به جایی نرسید و این سوال را به وجود آورد که در میان تمام این مسائل جایگاه بخش‌خصوصی کجاست؟ کجا از بخش‌خصوصی درباره تعیین نرخ‌ها نظرخواهی شد؟ کجا بابت افزایش نرخ‌ها به بخش‌خصوصی توضیحات لازم داده شد؟
تقابل با وزارت نیرو
رضوی خاطر‌نشان کرد: مشخص است که وزارت صمت و شخص وزیر محترم باید برای حل این مسائل دست به اقدامات ویژه بزنند و وزارت نیرو نمی‌تواند به صرف این موضوع که پول لازم را برای توسعه و تعمیر و نگهداری بخش توزیعی ندارد، دست در جیب بخش‌خصوصی کند و اصولا بخش‌خصوصی توان این کار را ندارد. افسوس که وزارت صمت تا به اینجای کار چنان که باید و شاید دخالت نکرده است و سازمان‌های صمت استان‌ها حضور پررنگ‌تری نسبت‌به وزارتخانه و روابط‌عمومی آن داشته‌اند. این لزوم دخالت در بحث دریافت ما‌به‌التفاوت‌ها که نه منطقی و نه قانونی است و حتی حکم دیوان اداری نیز درباره آن صادر شد پررنگ‌تر هم می‌شود. قرار ما با معاون برنامه‌ریزی ایشان دوبار و به دو علت گوناگون کنسل شد این امر باعث شده است که بخش‌خصوصی نتواند ارتباط خاصی با معاونان برقرار کند.
بحث تکراری خودرو
نایب‌رییس خانه صنعت گفت: بحث خودرو با توجه به حجم عظیم مشکلات آن مساله‌ای است که نمی‌توان عملکرد در حوزه آن را به‌سادگی و در کوتاه‌مدت مورد قضاوت قرار داد. هنگام صحبت از خودرو باید بدانیم که صحبت از یک مافیای بسیار عظیم است و انتظار از وزیر که در چند ماه گذشته موفق به کنترل آن شده باشد انتظار بی‌جایی است. این پنج، شش‌ماه آینده است که رویکرد عملی وزارت صمت نسبت‌به موضوع خودرو را مشخص می‌کند.
نبود یک استراتژی اساسی
رضوی گفت: وزارت صمت برای اقتصاد تمام کشور، یک وزارتخانه بسیار حیاتی و استراتژیک است و تعیین اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند‌مدت آن باید در اولویت باشد. اهداف کوتاه‌مدت شامل رفع موانع فضای کسب‌وکار و رفع موانع تولید است که متاسفانه خود آنقدر گسترده است که نمی‌توان آن را چندان هم کوتاه‌مدت دانست. در بحث اهداف میان‌مدت باید همان کاری انجام شود که سال‌هاست تنها صحبت آن در میان است و آن‌هم واگذاری امور به بخش‌خصوصی خصوصا در بحث مسوولیت تشکل‌هاست. بخش‌خصوصی تا به اینجای کار سربلند بوده و خصوصا در بحث واگذاری جوازهای تاسیس و پروانه‌های بهره‌برداری عملکرد بسیار خوبی از خود نشان داده است. اهداف بلندمدت هم شامل همان مساله‌ای است که نبود آن باعث بی‌راهه رفتن ما شده است و آن‌هم نبود تدوین استراتژی صنعت در کل و در قالب یک سند ملی از آن جهت است که این استراتژی با آمدن و رفتن هر وزیر دچار تغییر نشود.
گلایه صنعتگران از بی‌تفاوتی اتابک
در این حال، به گفته صنعتگران ایرانی واکنش وزیر صمت به بحران انرژی که صنایع با آن در کشمکش هستند، منفعلانه است و اتابک حتی در حد یک همدردی با صنایع همراهی نکرده است.
به گزارش ایلنا، در شرایطی که صاحبان صنایع در سراسر کشور با افزایش شدت سرما تولید را به دلیل قطعی برق و گاز با دشواری پیش می‌برند، خبری از اقدامات حمایتی وزارت صمت نیست و محمد اتابک تاکنون نسبت‌به تنگنایی که صنعتگران در آن قرار گرفته‌اند، هیچ واکنشی نداشته است؛ صنعتگران نیز در گفت‌وگو با ایلنا بر منفعل بودن وزیر صمت تاکید کرده و از انتظار خود برای دریافت حمایت از اتابک حتی در حد همدردی با تولیدکنندگان گفته‌اند.
همفکری نکرده است
مهدی بستانچی، رییس شورای هماهنگی شهرک‌های صنعتی سراسر کشور در این باره گفت: انتظار صنعتگران از وزارت صمت این است که به هنگام وقوع بحران در جایگاه نهاد بالادست به عنوان تسهیلگر وارد عمل شود و صنعت در شرایط بحران نقش وزارتخانه را در تسهیلگری لمس کند و وزیر با برگزاری جلسات، بررسی مشکلات و اعلام نتایج به صنعتگران نشان دهد که در تلاش برای ایفای نقش خود به‌عنوان تسهیلگر است، با این حال از ابتدای شروع بحران تاکنون ما شاهد عملکردی که گویای این موارد باشد از وزیر صمت نبوده‌ایم.
وی افزود: حتی ممکن است وزارت صمت برای کاهش فشار بحران تمام تلاش خود را بکند اما دستاوردی حاصل نشود. در این شرایط کمترین انتظاری که از ایشان وجود دارد این است که از طریق رسانه‌ها اعلام کنند با صنعتگران همراه هستند و همه تلاش خود را کرده‌اند و از صنعتگران عذرخواهی کنند.
بستانچی تصریح کرد: خوب است ایشان بدانند که صنعتگران راهکارهایی دارند که می‌تواند در پیشبرد تولید در بحران انرژی موثر باشد و در واقع آنها آماده هستند با دولت برای عبور از شرایط کنونی همفکری کنند اما آقای اتابک حتی برای همفکری هم صنعتگران را فرا نخوانده‌اند و در ارتباط با صنعتگران عملکردی به کل منفعل داشته‌اند در حالی که انتظار صنعتگران این است که در کشوری مانند ایران وزیر صمت با مشکلات آنها زندگی کند و در کف صنعت کشور حضور داشته باشد مگر غیر از این است که وزارت صمت برای حل همین مشکلات از مجلس رای اعتماد گرفته‌اند؟ ایشان وزیر شده‌اند تا جهش تولید را رقم بزنند، اگر بنا به تغییر رویکرد کنونی خود ندارند استعفا دهند تا ما همچنان سوابق درخشان ایشان در صنعت را پیش از انتصاب به عنوان وزیر صمت در ذهن داشته باشیم.
موضع صمت مشخص نیست
عباس جبالبارزی، نایب‌‌رییس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران نیز در تشریح عملکرد وزیر صمت دولت چهاردهم گفت: وزیر محترم صمت نه در موضوع انرژی بلکه در موضوعات دیگر هم عملکرد چشمگیری از ابتدای تشکیل دولت از خود نشان نداده‌اند، انتظار این بود که ایشان برنامه خود را برای توسعه صنعتی کشور و رفع تنگناهای تولید به‌صورت واقعی بیان کنند و توضیح دهند که برای تحقق رشد ۸ درصدی تولید در برنامه هفتم پیشرفت چه اموری را در دستور کار دارند. وی افزود: در موضوع کمبود انرژی هم موضع وزارت صمت مشخص نیست ایشان همچنین هیچ دفاعی از صنایع در شرایط کنونی نداشتند، این در حالی است که واحدهای صنعتی هرچند به‌دلیل قطعی برق و گاز دچار زیان می‌شوند اما همچنان باید به تعهدات خود به دولت متعهد باشند.
جبالبارزی تاکید کرد: از ایشان انتظار می‌رود بر اجرای ماده ۲۵ قانون بهبود فضای کسب‌وکار اصرار کنند و مطالبه‌گر خسارت بخش صنعت بنا بر ماده قانونی یادشده باشند و تاکید داشته باشند که همه فشار کمبود انرژی نباید بر دوش صنعت باشد همچنین انتظار داریم که ایشان به همراه وزیر نیرو در شرایط کنونی در اتاق بازرگانی حضور یابند و برای عبور از بحران انرژی با اعضای هیات نمایندگان اتاق گفت‌وگو کنند، ایشان متولی تامین انرژی نیستند اما متولی صنعت کشور که هستند و باید معضل پیش‌روی صنعت را حل کنند، وزارت نیرو که آب پاکی را بر دست صنعتگران ریخته و گفته که آنها ۸۰درصد برق موردنیاز را خود تامین کنند تا مشکل برق صنایع حل شود اگر قرار باشد صنایع خود برق‌شان را تامین کنند پس کارکرد وزارت نیرو در این کشور چیست؟
افزایش تورم در پی کاهش تولید
یونس اکبرپور پایدار، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران نیز در اظهارنظر در این باره گفت: بانی صنعت در کشور وزارت صمت است و هر اتفاقی برای صنعت بیفتد انتظار می‌رود وزارت صمت پیش از صنعتگران تحت‌تاثیر قرار بگیرد و بخش‌خصوصی در پیشبرد امور محل مشورت ایشان باشد با این حال متاسفانه در این یک ماهی که فشار کمبود برق و گاز بر صنایع سنگینی می‌کند هیچ‌گونه اظهارنظری را از سوی ایشان درباره احوال صنایع شاهد نبودیم.
وی اضافه کرد: هر روز قطعی برق در کشور ۱۰۰هزار دلار ضرر در پی دارد و بی‌تردید کمبودهای کنونی در ماه‌های آینده تاثیر خود را بر تورم خواهد گذاشت، در این شرایط انتظار صنعتگران مطالبه حقوق از دست رفته آنها توسط وزیر صمت از وزارت انرژی و اظهار این موضوع است که صنعتگران تابستان را با قطعی برق و زمستان را با قطعی برق و گاز سپری می‌کنند اما عملکرد وزارت صمت در این روزهای سخت نتوانسته رضایت خاطر صنعتگران را جلب کند.
اکبرپور تصریح کرد: صنعتگران تبریزی با مقاومت و استدلال توانستند قطعی برق را از دو روز در هفته گذشته به یک روز در هفته جاری کاهش دهند، انتظار ما این بود که وزارت صمت اظهار کند که قطعی برق صنایع نباید به هنگام کمبود در اولویت باشد اما متاسفانه آقای اتابک چنانکه انتظار می‌رفت با شدت عمل برخورد و مواضع خود را مشخص نکرد.
اطلاع‌رسانی ضعیف است
آرمان خالقی، دبیرکل خانه صمت ایران نیز از لزوم اطلاع‌رسانی دولت گفت و توضیح داد: وزیر محترم صمت اگر در پیگیری حل معضل انرژی صنایع اقدامی هم انجام داده‌اند از آنجا که خبری در این زمینه منتشر نشده اطلاعی از نحوه عملکرد ایشان نیست، بنابراین این انتظار را می‌توان از ایشان داشت که تلاش‌های خود را در این باره به آگاهی صنعتگران برسانند و وقتی در اطلاع‌رسانی ضعف وجود داشته باشد دور از انتظار نیست که در مورد عملکرد ایشان این‌گونه قضاوت شود که بحران انرژی صنایع دغدغه‌شان نیست.
وی افزود: صنایع حتی از آقای علی‌آبادی به عنوان وزیری که دوره‌ای را در منصب وزیر صمت قرار داشتند و مشکلات صنعت را از نزدیک لمس کرده‌اند این انتظار را دارند که درک بیشتری از وضعیت کنونی صنایع داشته باشند.
خالقی اظهار کرد: ‌با این حال من اطلاع دارم جلساتی در دولت با همین موضوع تشکیل می‌شود و حتی خود رییس‌جمهور چالش کمبود انرژی صنایع را روزانه پیگیری می‌کنند، ایشان نزدیک به یک ماه و نیم است که به این موضوع وارد شده‌اند و وزرای نیرو و صمت را مورد خطاب قرار می‌دهند و از ایشان مطالبه دارند.
دبیرکل خانه صمت اظهار کرد: در شرایط کنونی اگر وزیر صمت با صنعتگران ابزار همدردی کنند، این اقدام التیام‌بخش است.
وی یادآور شد: واضح است یک‌شبه نمی‌توان برای انرژی ظرفیت‌سازی کرد و وزرای صمت و نیرو در دولت چهاردهم میراث‌دار ضعف‌های بزرگ مدیریتی در حوزه انرژی هستند اما این دو می‌توانند حتی صنعتگران را به سرمایه‌گذاری در تولید انرژی ترغیب کنند و ما این ندا را باید از وزارت صمت دریافت کنیم و وزیر محترم باید در راس یک شورای راهبردی برای مدیریت بحران انرژی در صنایع وارد عمل شود، اینها کمترین کارهایی است که می‌شود انجام داد اما تاکنون عملکردی مشاهده نشده است.