استقلال معدن مس آذربایجان همواره از دغدغه‌های مدیران استانی و مردم آذربایجان بوده و رئیس جمهور سیزدهم در سفر استانی خود به آذربایجان شرقی دستور آن را صادر کرد.
معدن مس سونگون آذربایجان، یکی از سه معدن فعال کشور است که به تنهایی نیمی از مس موجود در ایران را در خود جای داده است و بیش از ۴ میلیارد تن ذخیره قطعی قابل برداشت دارد و بیش از ۵۴ درصد مس شناسایی شده کشور در معدن سونگون ورزقان است.
ارزش ذخایر این معدن در شهرستان ورزقان ۳۲۰ میلیارد دلار برآورد شده است و سالانه ۳۰۰ هزار تن مس از معدن سونگون برداشت می‌شود اما برای معدنی با ذخیره ۵۴ درصد مس کشور عدد قابل توجهی نیست و باید توسعه یابد.
استقلال معدن مس سونگون از شرکت ملی مس ایران یکی از مطالبات دیرینه مردم آذربایجان بوده است چراکه به اعتقاد کارشناسان درآمد سرشار این مجموعه به جای استفاده در توسعه آذربایجان شرقی در بخش‌های دیگر و در استان‌هایی که فراوری انجام می‌شود، هزینه شده و عایدی چندانی نصیب این استان نمی‌شود.
بر همین اساس بود که ریاست جمهوری در بیست و سومین سفر استانی خود به آذربایجان شرقی با حضور در مجتمع معدنی مس سونگون و گفتگو با مدیران و کارکنان آن، دستور صریحی مبنی‌بر تسریع در تشکیل شرکت مستقل مس آذربایجان را صادر کرد که علاوه‌بر این دستور صریح، تغییرات مدیریتی در شرکت ملی مس ایران نیز به وقوع پیوست و مدیران استانی آذربایجان شرقی نیز عزم جدی برای تحقق این مطالبه مردم خطه آذربایجان در پیش گرفته‌اند و بر لزوم رعایت عدالت در روند تشکیل شرکت مستقل مس آذربایجان و مسائل مربوطه نیز تاکید دارند.
مالیات و تجدید ارزیابی، دو چالش بزرگ تشکیل هلدینگ مس آذربایجان
یکی از نمایندگان مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی در خصوص چالش‌های تأسیس هلدینگ مس آذربایجان می‌گوید: جلسه‌ای در کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی تشکیل شد و با نظر مجمع عمومی بورس این شرکت به دلیل وجود سهامداران دولتی و غیر دولتی به صورت هلدینگ تشکیل می‌شود.
محمدحسین فرهنگی ادامه می‌دهد: مجمع عمومی بورس، تشکیل هلدینگ شرکت مس آذربایجان با اختیارات مستقل را تأیید کرد چراکه سهام بیشتر در اختیار آنها است، مشکل بعدی نیز در رابطه با مالیات بود که در بودجه ۱۴۰۱ پیش‌بینی کرده بودیم اما امور مالیاتی قبول نمی‌کرد؛ بنابراین پیشنهاد کردیم در بودجه ۱۴۰۲ قانونی مطرح شود تا مالیات آن به استان تعلق گیرد.
وی می‌افزاید: قانونی در مجلس شورای اسلامی مربوط به هزینه‌های تولید وجود دارد که در کمیسیون صنایع هم مطرح شد تا موانع مالیات برطرف شود.
فرهنگی با اشاره به چالش بعدی تشکیل این هلدینگ خاطرنشان می‌کند: تجدید ارزیابی چالش بعدی ما بود چراکه سهامداران آن بسیار است؛ اگر این دو مانع برطرف شوند، تأسیس هلدینگ مس آذربایجان روبه تمام است و مجلس شورای اسلامی و استاندار آذربایجان شرقی نیز به جد پیگیر این مسئله هستند.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی نیز بیان می کند: دستور رئیس جمهور مبنی‌بر تشکیل شرکت مس آذربایجان و توسعه مس سونگون از جمله رویدادهای مهم در حوزه مس کشور و آذربایجان شرقی است که در حال انجام بوده و اکنون مراحل اجرایی تشکیل مس آذربایجان با جدیت دنبال می‌شود.
صابر پرنیان ادامه می‌دهد: در سفر رئیس جمهور به آذربایجان‌شرقی ۱۴ مصوبه به شرکت ملی مس ابلاغ شد تا در این مجتمع تحقق یابد که یکی از آنها تشکیل شرکت مس آذربایجان است و مشاوری برای آن در نظر گرفته شد و اکنون مراحل پایانی را طی می‌کند که امیدواریم تا پایان سال جاری با موافقت و دستور ریاست جمهوری عملی شود.
وی با اشاره به سرمایه‌گذاری در حوزه مس، خاطرنشان می‌کند: مجتمع مس سونگون برنامه‌ریزی کرده است تا در چهار سال آینده افرایش حداقل چهار برابری تولید کنستانتره و تولید ۲۰۰ تن کاتد مس در فازهای سه و چهار این مجتمع انجام شود و تمام مصوبات آن شامل توسعه کنستانتره و تولید کاتد مس انجام و تمامی اقدامات لازم برای بازگرداندن مالیات آن به استان ابلاغ شده است و تشکیل شرکت مس آذربایجان با جدیت در حال طی کردن مراحل قانونی خود است.
وی تاکید می‌کند: مقرر شده است ۲۰ درصد سود و ۹ درصد ارزش افزوده مس وارد جریان مالی استان شود که منجر به تحول بزرگی می‌شود.
پرنیان با بیان اینکه اقدامات آغاز شده در تاریخ مس سونگون بی‌نظیر است، می‌گوید: امیدواریم تمام مصوبات سفر دولت به استان در حوزه مس پیگیری شود چراکه ویژه‌ای با حضور دستگاه‌های ذی‌ربط تشکیل و با جدیت و دقت مصوبات پیگیری می‌شوند و استاندار آذربایجان شرقی نیز ماهانه گزارش آن را دریافت می‌کند که امیدواریم اثرات آن دیده شود.
وی در خصوص اثرات تأسیس شرکت مس آذربایجان نیز خاطرنشان می‌کند: افزایش تولید کنسانتره مس، تولید مس کاتد برای اولین بار، ایجاد شهرک پایین دستی و مالیاتی که از بابت آن به بانک‌های استان برمی‌گردد از اثرات تأسیس این شرکت است که گشایش اقتصادی ایجاد کرده و سبب بهره‌مندی بیشتر مردم از فعالیت‌ها و تکمیل زنجیره مس می‌شود تا ارزش افزوده ایجاد کرده و کل صنایع به گردش در آیند.
پرنیان یادآور می‌شود: دنبال صادرات کنسانتره نیستیم، دنبال این هستیم تا با تبدیل آن به کاتد مس در شهرک‌های پایین دستی، محصولات نهایی را تولید و صادر کنیم که بیشترین ارزش افزوده را دارد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی متذکر می‌شود: سال‌های سال بود که مس آذربایجان مهجور مانده بود و امسال حرکت‌های جدی آغاز شد و مصوبات آن توسط ریاست جمهوری، وزارت صمت و دستگاه‌های مربوطه پیگیری می‌شود که امیدواریم سال‌های آینده شاهد تولید و درآمد بیشتر، تکمیل زنجیره و ایجاد اشتغال پایدار در استان باشیم.
افزایش ۱۵ هزار میلیارد تومانی درآمدهای مالیاتی آذربایجان شرقی
مدیر مجتمع مس سونگون نیز با بیان اینکه مس سونگون در خاورمیانه رتبه اول و در جهان رتبه پنجم را دارد، به خبرنگار مهر می‌گوید: معدن مس سونگون با دارا بودن هفت درصد اکتشافات، در جایگاه پنجم جهان و با پنج میلیارد تن ذخیره، رتبه اول در ایران و خاورمیانه را به خود اختصاص داده است.
معبود عباس زاده ادامه می‌دهد: هدف استراتژیک شرکت ملی مس ایران، باز طراحی ساختار صنعت مس کشور است تا طراحی تکمیل و زنجیره ارزش مس ایران توسعه یابد که تمامی مزایا و منافع ناشی از تکمیل و توسعه این زنجیره به استان برمی‌گردد.
عباس زاده یادآور می‌شود: تکمیل این روند موجب برخورداری شهرستان ورزقان و آذربایجان شرقی از تمامی مزایا و منافع آن خواهد شد.
استقلال مس آذربایجان آرزوی دیرینه مردم شمالغرب کشورمان است که تحقق این رؤیا می‌تواند توسعه چشمگیری در آذربایجان شرقی فراهم سازد.