شهرام شریعتی عضو هیات رئیسه کمیسیون معادن خانه صنعت و معدن ایران، در گفتگو با کانی مگ، در پاسخ به این پرسش، چرا در ۱۰ سال اخیر میزان پروژههای اکتشاف معادن و اقدامات مربوط به این حوزه کم شده است؟ گفت: اصل کار معدن در همه دنیا دو چیز است؛ پی جویی و اکتشاف. در فرانسه که BRGM است، در امریکا که USGS است، چه در کل اروپا که سازمان زمین شناسی اروپا وجود دارد. حتی در چین و استرالیا اولین قدم برای توسعه معادن اکتشاف است.
وی ادامه داد: متاسفانه فعالیتهای سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی در چند سال اخیر با شیب تند در حال نزول است. یک روز از سازمان دولتی با قدرت و بودجه بالا به یک معاونت کوچک معدنی تبدیل میشود. رئیس سازمان زمین شناسی به عنوان معاون وزیر شناخته میشود؛ اما در جایگاه جدی و تاثیرگذاری قرار ندارد. همچنین بودجه و اختیارات لازم را به او نمیدهند.
وی افزود:از طرف دیگر تعداد بیشماری از سازمانهای مداخله گر در مباحث مربوط به اکتشاف معادن دخالت میکنند. مثل ایمیدرو، سازمان انرژی اتمی و سازمانهای دیگری چه خصولتیها، چه دولتیها و چه خصوصیها، در نهایت سیاست گذاریی میشود که امروز به وجود آمده است. نتایج هم همین اتفاقاتی که برای سازمان زمین شناسی کشور افتاده است.
شریعتی تصریح کرد: به عنوان مثال، ایمیدرو تصمیم میگیرد که پهنههای کشور را تقسیم بندی کند. در نتیجه آن را به مزایده میگذارد. بعد عنوان میکند باید سهم این سازمان از سوی برندگان مزایده پرداخت شود. موضوع اکتشاف معادن و پی جویی در تمام دنیا یک موضوع کاملا فنی، مهندسی و تخصصی است. این موضوع به سازمانهای توسعهای هیچ ارتباطی ندارد.در کشورمان به یک موضوع مهندسی با دید اقتصادی نگاه میشود. درست است که اقتصاد مهندسی و مهندسی اقتصادی داریم؛ اما این کار به خاطر اینکه زیر بنایی است پس بقیه سازمانها حق دخالت ندارند.
رئیس کمیسیون معادن خانه صنعت و معدن ایران اظهار کرد: سازمان زمین شناسی هم که نه آن مدیران سابق و نه آن اشتیاق و جسارت گذشته را دارد . همچنین آن سیاسی بازیها و سیاسی خواهیهای مثبت سابق را ندارد.
شریعتی ادامه داد: در زمان دولت سازندگی وقتی رییس جمهور وقت به سازمان زمین شناسی برای بازدید میرفت کارشناسان سازمان با او صحبت میکردند و او را متقاعد میکردند که باید انقدر بودجه در سال آینده در اختیار وزیر وقت معادن و فلزات قرار دهد و اینکار باعث رونق و توسعه میشد.
این فعال بخش خصوصی در پاسخ به این پرسش، برخی بر این باور هستند، مشکلاتی که ما در بحث معدن داریم بیشتر تحریمی است تا مدیریتی، گفت: اگر بخواهیم به حوزه معدن برویم و ببینیم که آیا مشکلات آن تحریمی است یا مدیریتی باید بگویم که به واقع بخشی از آن تحریمی است و هیچ ابایی از این قضیه وجود ندارد و عین واقعیت است. ولیکن مدیرانی که ما در بخش معدن میگذاریم آیا آن هم شامل تحریم میشود؟ مدیریت، بخشنامهها و آیین نامههایی که صادر میکنیم مربوط به تحریم است؟ اینکه ما در قانون جذب سرمایه گذار خارجی به شدت مشکل داریم، این هم جزء مسائل تحریمی است؟ اینکه هنوز نمیدانیم اکتشاف، استخراج، مدیریت و اقتصاد مهندسی یک بحث کاملا کارشناسی است آیا این هم از مسائل تحریمی است؟ خیر!
وی در ادامه پاسخ داد: به طور کلی در چندین سال گذشته صنایع معدنی افول پیدا کردهاند. اینکه میگویند تعداد پروانهها افزایش پیدا کرده، چرا خروجی این موضوع مشخص نیست. کشوری که در حدود ۴۰ سال گذشته هزار و ۲۰۰ میلیارد دلار نفت فروخته است سهم معدن آن چقدر بوده است؟ یعنی ما هزار و ۲۰۰ میلیارد دلار نفت فروختیم آن وقت سهم معادن ما در مقابل سهم نفت مان چقدر بوده است؟ به طور کلی یک موضوعی به عنوان تحریم را در ذهنمان پیدا کردیم و هر اتفاقی که میافتد آن اتفاق را به تحریم ربط میدهیم.
شریعتی در پاسخ به این پرسش، یکی از شعارهای امسال، توسعه شرکتهای دانش بنیان است. آیا این شرکتهای دانش بنیان تاثیری در روند بهبود صنعت معدن کشور دارند یا خیر؟ گفت: تکنولوژی در دنیا هر ۴۵ دقیقه یکبار به روز رسانی میشود. اگر اقتصاد دانش بنیان بر پایه کپی کاری باشد، اگر بر پایه مهندسی معکوس باشد یعنی همین کاری که چینیها دارند انجام میدهند و چیزهایی شبیه به این، قطعا میتواند تاثیرگذار باشد و قطعا از این فلاکتی که در بخش معدن هستیم مقداری رها میشویم .