فعالیت‌های بانوان در عرصه‌های مختلف اقتصادی رو به توسعه است. اکنون خانم‌ها به شهرک‌ها و نواحی صنعتی نیز ورود کرده‌اند. بانوان این روزها در بخش‌های کارگری، کارفرمایی و سرمایه‌گذاری همپای مردان فعالیت می‌کنند. کارشناسان معتقدند در حمایت از تولید و صنعت تفاوتی بین بانوان و آقایان نیست اما بانوان در انجام وظیفه‌های خود نظم بهتری دارند.
هرچند مسئولان از فعالیت بیش از ۷۰۰ بانوی کارآفرین در مجموعه شهرک‌های صنعتی خبر داده‌اند اما تاکنون آمار دقیقی از میزان فعالیت این بخش از جامعه در عرصه‌های مختلف صنعتی ارائه نشده است.
این روزها فعالیت بانوان از محدود بودن در خانه‌داری، قالیبافی، صنایع دستی و… خارج شده و حتی در شرکت‌های دانش‌بنیان نیز حضور آنها را می‌توان مشاهده کرد. بانوان کارآفرین در فعالیت‌های دانش‌بنیان با دانش روز و قدرت رقابت با محصولات خارجی اشتغال دارند، ضمن آنکه بخش‌های دولتی، خصوصی، سازمان‌های مردم‌نهاد و رسانه‌ها نیز از فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی بانوان حمایت می‌کنند. یکی از حمایت‌های نهادی در توسعه کارآفرینی بانوان، اختصاص اماکن و سوله‌های رهاشده و بدون استفاده در شهرک‌های صنعتی به بانوان کارآفرین است.
اهمیت حمایت از فعالیت بانوان در صنعت به دلیل دربرگیری نیمی از جمعیت از سوی بانوان است. امروز بانوان دانش‌آموخته و فارغ‌التحصیل از دانشگاه‌ها جویای کار هستند و برخی از آنها به شهرک‌های صنعتی و واحدهای تولیدی راه یافته‌اند. بنابراین، حمایت از فعالیت آنها برای حفظ اشتغال و تولید یک ضرورت است.
دغدغه‌های اخلاقی
شبنم اسماعیل‌زاده، تولیدکننده قطعات فلزی در گفت‌وگو با «گسترش صنعت» اظهار کرد: در قانون اساسی و برنامه‌های حمایت از واحدهای صنعتی، تفاوتی بین خانم‌ها و آقایان وجود ندارد.
اسماعیل‌زاده تاکید کرد: زمانی که خانم‌ها کارآفرینی می‌کنند به مجموعه‌ای از ارزش‌ها پایبند هستند که شاید آقایان کمتر به آن اهمیت بدهند.
این بانوی کارآفرین با بیان اینکه دغدغه‌های اخلاقی در لایه‌های مختلف سازمان از اپراتور تا مدیر کارخانه وجود دارد، تصریح کرد: در مجموعه صنعتی خود تلاش کرده‌ام تا فرصت کاری یکسان برای خانم‌ها و آقایان برقرار شود.
اسماعیل‌زاده افزود: همراه با همکاران‌مان در مجموعه صنعتی خود تلاش کرده‌ایم تا درآمدی که ایجاد می‌شود تمیز و عاری از فساد باشد.
طراحی متناسب با حضور بانوان
کمک به بهبود فضای کسب‌وکار، ساماندهی بنگاه‌های کوچک و متوسط، انتقال فناوری، به‌هم‌رسانی بنگاه‌های کوچک و متوسط و مدیریت بنگاه از مهم‌ترین بخش‌هایی است که در توسعه کارآفرینی و فعالیت‌های صنایع کوچک و متوسط مورد حمایت سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی قرار می‌گیرد.
فرشاد مقیمی، معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در گفت‌وگو با «گسترش صنعت» درباره تسهیل شرایط حضور بانوان در مجموعه شهرک‌های صنعتی اظهار کرد: حضور بانوان کارآفرین در شهرک‌ها و نواحی صنعتی با در نظر گرفتن محدوده مشخص و اداره آن از سوی بانوان امکان‌پذیر است.
مقیمی ادامه داد: معافیت از عوارض شهرداری، صدور جواز رایگان، معافیت از استعلام‌های متفاوت، صدور جواز ساخت و پایان کار از جمله مزایای حضور کارآفرینان در شهرک‌ها و نواحی صنعتی است.
به گفته وی، این امکان وجود دارد تا دریافت حق انتفاع برای بانوان کارآفرین و موفق با تخفیف ویژه در نظر گرفته شود.
کلی‌نگری و جزئی‌نگری
اهمیت حمایت از فعالیت بانوان در صنعت به دلیل دربرگیری نیمی از جمعیت از سوی بانوان است. امروز بانوان دانش‌آموخته و فارغ‌التحصیل از دانشگاه‌ها جویای کار هستند و برخی از آنها به شهرک‌های صنعتی و واحدهای تولیدی راه یافته‌اند. بنابراین، حمایت از فعالیت آنها برای حفظ اشتغال و تولید یک ضرورت است.
وحیده احدی، مدیر تولید یک کارخانه مستقر در شهرک صنعتی در گفت‌وگو با «گسترش صنعت» درباره تفاوت کار خانم‌ها و آقایان در مجموعه شهرک‌های صنعتی اظهار کرد: شاید یکی از این تفاوت‌ها در کلی‌نگری و جزئی‌نگری خانم‌ها باشد، ضمن آنکه بانوان دقت و برنامه‌ریزی مناسب‌تری نسبت به آقایان دارند.
وی با اشاره به تجربه‌های خود در فعالیت‌های صنعتی ادامه داد: در بازدید سایر مدیران صنعتی و مسئولان بارها پیش‌آمده از نظم و نوع برنامه‌ریزی در مجموعه صنعتی که مدیر آن هستم تعریف شده است. به گفته این مدیر تولید، بانوان در تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای در مواقع بحرانی نسبت به آقایان توانمندتر هستند. احدی تاکید کرد: تاکنون جدای از مشکلات عمومی صنعت که برای همه صنعتگران وجود دارد به مشکلی برخورد نکرده‌ام، موردی پیش نیامده که با خود بگویم اگر یک آقا در این شرایط بود با چنین مشکلی روبه‌رو نمی‌شد.
صنایع زنانه یا مردانه!
برخی کارشناسان فعالیت‌های صنعتی را برای بانوان و آقایان متفاوت می‌دانند اما برخی دیگر معتقدند که در انجام فعالیت‌های صنعتی تفاوتی برای زنان و مردان وجود ندارد و زنان توانایی ورود به بخش‌های مختلف صنعتی را دارند. ساغی باقری‌نیا، تولیدکننده بسته‌های تست آزمایشگاهی در گفت‌وگو با «گسترش صنعت» اظهار کرد: صنایع آزمایشگاهی و تجهیزات پزشکی دارای چارچوب مشخصی است. بنابراین، تفاوتی بین بانوان و آقایان در عهده‌داری تولید وجود ندارد. باقری‌نیا با بیان اینکه برخی صنایع دیگر مردانه‌تر بوده و شاید مشکلاتی را برای بانوان کارآفرین ایجاد کند، افزود: در مجموع، مشکلات صنعت عمومی است و تفاوتی برای کارآفرینان خانم یا آقا ندارد. این تولیدکننده تاکید کرد: در صنعت آزمایشگاهی نیز علاوه‌بر مشکلات عمومی تفاوتی بین مردان و زنان در رفع مشکلات تولید وجود ندارد. باقری‌نیا یادآوری کرد: تاکنون به عنوان بانوی کارآفرین در انجام فعالیت‌ها با مشکلی روبه‌رو نشده‌ام.
سخن آخر
شناسایی و معرفی بانوان توانمند یا کارآفرین، توسعه عرصه‌های حضور بانوان در صنعت و تجارت و برقراری تعامل با تشکل‌های مرتبط با بانوان از مهم‌ترین مواردی است که در مجموعه شهرک‌های صنعتی دنبال می‌شود. با این حال، هنوز آمار دقیقی از میزان فعالیت بانوان در شهرک‌ها و نواحی صنعتی وجود ندارد. همچنین، نبود تعامل و شناخت کافی از ظرفیت‌های مجموعه‌های صنعتی از مشکلات دیگر در نبود اطلاعات آماری دقیق و جامع به شمار می‌رود. هرچند آمار و اطلاعاتی وجود دارد اما درباره این جزییات که چه تعداد خانم در این بنگاه‌ها فعالیت می‌کنند، دانش‌آموخته چه رشته‌های تحصیلی هستند و آیا تشکل تخصصی دارند یا خیر، هیچ اطلاعاتی وجود ندارد. نیمی از جمعیت هر منطقه را بانوان تشکیل می‌دهند که بخشی از آنها بازنشسته، خانه‌دار یا شاغل هستند. از این رو، برای شناسایی آنها در برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای باید در هر شهرستان فراخوان داده شود تا با جمع‌آوری اطلاعات در شناخت و تقویت نقش زنان تلاش کنند. شناخت از جامعه و همفکری با صاحب‌نظران در آموزش و پرورش و سایر نهادها باید پردازش و برای هر قشری برنامه‌ریزی شود.