شهرام شریعتی، دبیرکل خانه صنعت در گفت‌وگو با صمت، بیان کرد: از زمانی که موضوع تشکیل کنسرسیوم معادن کوچک در کشور مطرح شد و دولت در زمینه سرمایه‌گذاری در این حوزه ورود پیدا کرد، سرمایه‌گذاری، اکتشاف و بهره‌برداری معادن کوچک مختل شد.
وی توضیح داد: با روش‌های مختلف کنسرسیوم‌هایی در کشور تشکیل شد که از این طریق معدنداران کوچک را به حاشیه راندند. در گذشته، معدنداران کوچک با حداقل ظرفیت کار می‌کردند. تمام این افراد وارد بازی به‌نام سرمایه‌گذاری در معادن کوچک شدند که شرکت‌های بزرگ این معادن کوچک را در اختیار می‌گیرند و همان بهره‌برداری اندک نیز از بین می‌رود.
دبیرکل خانه صنعت عنوان کرد: معدنداران کوچک کار خود را متوقف کردند و امیدوارند روزی یک شرکت بزرگ در معدن آنها سرمایه‌گذاری یا آن معدن را از آنها خریداری کند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: به‌واسطه این قانون، نرخ معادن کوچک نیز غیرواقعی و غیرعرفی شد؛ برای مثال یک معدن کوچک در کرمان ۱۰ میلیارد قیمت‌گذاری شد، در صورتی که در گذشته چنین قیمت‌‌هایی وجود نداشت. در حقیقت نه‌تنها کمکی در این زمینه نشد، بلکه این روند موجب به حاشیه راندن این صنعت نیز شده است.
دلال‌پروری در معادن کوچک‌مقیاس
شریعتی با اشاره به تغییراتی که در سال‌های اخیر در حوزه معادن کوچک‌مقیاس ایجاد شده، بیان کرد: معدنداران در سال‌های اخیر به پول‌های کلان امیدوار شده‌اند. با این طرز تفکر رونق تولید و کار در معادن کوچک‌مقیاس از میان رفته و برخی معدنداران به دلالانی تبدیل شده‌اند که به‌دنبال فروش معدن‌های خود هستند. به همین خاطر بسیاری از معادن در سال‌های اخیر تعطیل یا بسته شده‌اند.
وی تصریح کرد: خوشه‌ها در بخش صنایع موفق بوده‌اند اما در حوزه معادن چون تجربه‌ای در این زمینه وجود نداشت، موفق عمل نکردند. در حقیقت ایجاد تعاونی در این حوزه نتیجه‌بخش‌تر و ثمربخش‌تر خواهد بود. در معادن پول‌های بزرگی وجود دارد، به همین خاطر متاسفانه معدنداران منتظرند که پول‌های خیلی بزرگی نصیب‌شان شود.
دبیرکل خانه صنعت در ادامه خاطر نشان کرد: در صورتی که با این سیستم و روش پیش برویم نمی‌توانیم به آینده این حوزه خوش‌بین یا امیدوار باشیم. معدن برخلاف کارخانه در نقاط محروم و دورافتاده واقع شده؛ بنابراین دارای ادبیات متفاوت، یعنی ادبیات جامعه محلی است.
از میان بردن جامعه محلی
شریعتی با تاکید بر توجه به اهمیت جوامع محلی در توسعه معادن گفت: زمانی که ما می‌خواهیم در معادن کوچک‌مقیاس سیستان‌وبلوچستان کار کنیم، باید با قومیت‌های مختلف کار کنیم؛ موضوعی که گاهی ازسوی هلدینگ‌ها و صنایع بزرگ آنطور که باید مورد توجه قرار نمی‌گیرد، این در حالی است که برخی دیگر از صنایع بزرگ در حوزه مسئولیت اجتماعی اقدامات ارزنده‌ای داشته‌اند.
دبیرکل خانه صنعت در ادامه خاطرنشان کرد: باتوجه به اقدامات سازمان ملل زمانی در زمینه برنامه‌ریزی برای معدن کوچک موضوع جلب مشارکت روستایی را مورد توجه ویژه قرار داده است. هلدینگ‌های بزرگ ما نیز می‌توانند با الگوبرداری از این تحقیقات به شناخت دقیق از جامعه محلی برسند. در این صورت معادن کوچک ما نیز با اعمال این روش و ساختار موفق خواهند بود.
وی تاکید کرد: خوشه‌های معدنی زمانی می‌تواند کارآمد عمل کنند که نگاه محلی داشته باشند، برای مثال در چین سیستم‌های فرآوری پرتابل ایجاد می‌کنند؛ یعنی آن سیستم وارد مجموعه‌ای می‌شود و فرآوری را انجام می‌دهد و سپس به معدن دیگر می‌رود. اما اینکه ما صنعتی را در جایی مستقر کرده و منجر به بالا بردن سطح انتظار و توقع جامعه محلی شویم، باید ابتدا به بررسی این سوال بپردازیم که آن محل ظرفیت لازم را دارد؟
سخن پایانی:
باتوجه به ظرفیت معادن ایران امکان رشد و توسعه معادن کوچک‌مقیاس در اقتصاد ایران وجود دارد و می‌توان با مطالعه روش‌های متفاوت و اقداماتی که سایر کشورها در این حوزه انجام داده‌اند به روش درستی که مناسب بهره‌برداری و اکتشاف این معادن کوچک است دست یافت. البته در این زمینه نظرهای متعددی وجود دارد اما نباید با انجام با سهل‌انگاری یا بی‌توجهی از بهره‌برداری و فرآوری این معادن غافل شد.